Drzewka owocowe Stare Odmiany

Drzewka owocowe stare odmiany

Drzewka owocowe są najczęściej spotykane w naszych ogródkach. Nasze sady owocowe w większości zdominowane są przez nowe odmiany jabłoni. Często jednak te drzewa rosną silnie, ale nie dają nam w pełni satysfakcjonujących owoców, zupełnie nie pokrywając się ze smakami kojarzonymi z dzieciństwa. W pamięć zapadły nam takie stare odmiany drzew owocowych jak antonówka czy szara reneta. Jest kilka odmian jabłoni czy śliwy, które były uprawiane przez naszych dziadków. Te odmiany charakteryzowały się dużą odpornością na mróz, wyjątkowym, bogatym smakiem i aromatem. Stare odmiany mają też czysto praktyczne zalety jak odporność na szkodniki i choroby. Przyjemny bonus stanowiła także łatwość w uprawie. Owoce tych drzewek wykorzystywane były i są nie tylko do bezpośredniego spożycia, ale także do wszelakich dań czy przetworów na zimę. Z dojrzałych owoców można także uzyskać wartościowy sok.

Choć odmian drzew owocowych jest wiele, jednak to jabłonie są najbardziej powszechne. Nie można jednak zapomnieć o pozostałych gatunkach i ich odmianach takich jak gruszka np. Bergamotka, Faworytka, śliwka np. Królowa Wiktoria, Węgierka zwykła, czereśnia Kordia czy wiśnia Łutówka. Coraz częściej powraca pomysł odtworzenia starych odmian jabłoni czy gruszy - sadownicy szukają więc starych odmian, które tu i ówdzie zachowały się w naszych sadach.

Stare odmiany drzew owocowych, w tym odmiany deserowe, można spotkać m.in. w sadach towarowych, na obrzeżach szkółek, czy w przydomowych ogródkach. Można je również stosunkowo często dostać w sklepach ogrodniczych (w tym naszej). Na ogół jednak nie osiągają już tak potężnych rozmiarów, jak dawniej - obecnie są to raczej drzewka owocowe średniej wysokości.

Stare odmiany drzew owocowych jabłoni

Jabłko to jedno z najstarszych owoców, jakie znamy. Jabłoń jako pierwsza została zaadaptowana do uprawy w przydomowych ogrodach. Stare odmiany drzew owocują nawet od lipca aż do późnej jesieni. Ile ich jest? Ciężko jest określić, ile dokładnie odmian jabłek uprawiano dawniej na naszych ziemiach. Pewne pojęcie daje nam np. Małopolska kolekcja historycznych odmian drzew owocowych zgromadzona przez Arboretum w Bolestraszycach - zebrano tam łącznie 96 odmian jabłoni. Oto kilka najpopularniejszych z nich:

Antonówka

Jabłoń Antonówka to bardzo stara odmiana jabłoni pochodząca z terenów Rosji. Drzewka te są odporne na mróz i choroby. Drzewa Antonówki mają kuliste korony. Odmiana ta nie ma wygórowanych wymagań glebowych, ale rośnie najlepiej w nasłonecznionych miejscach. Owocuje w połowie września, przeważnie co drugi rok. Antonówka ma owoce o zielonożółtej skórce - odmianę tę nazywa się również Antonówką Zieloną. Miąższ owoców jest biały, lekko kwaskowaty. Idealnie nadaje się na przetwory i do ciast.

Koksa pomarańczowa

Koksa pomarańczowa to odmiana pochodzenia angielskiego. Znana już od ponad 100 lat. Drzewa tej odmiany rosną szybko i tworzą kulistą, choć wyraźnie spłaszczoną koronę. Często można ją spotkać w przydomowych ogródkach w południowej i zachodniej Polsce. Koksa pomarańczowa ma wysoką odporność na choroby, zwłaszcza parcha jabłoni czy mączniaka. Jest średnio odporna na mróz i wymaga ciepłego stanowiska oraz żyznej gleby. Owocują od listopada i świetnie się przechowują. W pełni dojrzały owoc ma miąższ biały z lekkim odcieniem zielonego. Skórkę mają grubą bez połysku, ale z charakterystycznym pomarańczowym, a nawet bardziej czerwonym rumieńcem.

Szara Reneta

Szara Reneta to jedna z najstarszych odmian jabłoni. Jej wygląd nie przyciąga, ale walory smakowe i jej przydatność to wynagradzają. Jest królową przetworów i ciast. Drzewka te są w pełni mrozoodporne i mają niewielkie wymagania glebowe. Jak inne stare odmiany rośnie średnio silnie i tworzy rozłożystą koronę. Odporność na choroby ułatwia jej uprawę. Jabłka tej odmiany są zielonego koloru, duże, z miąższem mocno winnym i kwaskowatym - jest doskonały na przetwory i do różnego rodzaju dań. Owoce można zbierać od końca września do początku października.

Złota reneta

To prawdopodobnie angielska odmiana jabłoni odkryta w XVII w. Złote renety rosną umiarkowanie i tworzą korony o kształcie odwróconego stożka. W owocowanie wchodzą wcześnie, plonują obficie, ale co drugi rok. Jabłoń ta ma owoce średniej wielkości bądź duże. Skórka w kolorze złoto-żółtym, w większości przypadków pokryta pomarańczowo-czerwonym rumieńcem. Miąższ po dojrzeniu kruchy, średnio soczysty, ale bardzo smaczny. Odmiana ta nadaje się zarówno do bezpośredniego spożycia, jak i na przetwory. Jest odporna na mróz i mało wrażliwa na choroby. Lubi piaszczyste gleby, jednak na innych też sobie świetnie poradzi.

Cesarz Wilhelm - odmiany deserowe

Jabłoń Cesarz Wilhelm pochodzi ze starych odmian jabłoni Reneta Czerwona. Ta niemiecka odmiana wyhodowana została około 1864 r. Na silnie rosnących podkładkach osiąga duże i szerokie korony. Rodzi bardzo obficie. Ma owoce typowo deserowe, duże z zielono-czerwoną skórką. Plonuje regularnie, a dojrzałość zbiorczą osiąga w połowie września. Owoce mają miąższ żółty i twardy.

Boiken

Jabłoń Boiken lub Złotka Boikena to kolejna przedstawicielka starych odmian. Ta niemiecka odmiana jabłoni po raz pierwszy została opisana w 1828 r. Drzewo rośnie umiarkowanie silnie. Wcześnie zaczyna owocować i owocuje obficie. Owoce ma średniej wielkości, kuliste o skórce zielonej, z czasem rozmytym rumieńcem. Skórka delikatna w tej odmianie powoduje, że idealnie nadaje się do bezpośredniego spożycia. Miąższ ma biały i jędrny, soczysty i smaczny. Owoce doskonale nadają się do bezpośredniego spożycia i do przerobu.

Ananas Berżenicki

Jabłoń Ananas Berżenicki to stara odmiana jabłoni z terenów Wileńszczyzny. Na tamtych terenach jej uprawa na większą skalę jest kontynuowana do dziś. Na silnie rosnących podkładkach tworzy rozłożystą koronę. Nie jest podatny na choroby. Owoce tych drzew są stosunkowo duże, o kremowym, lekko aromatycznym miąższu i przyjemnym smaku. Skórka błyszcząca, przyciągająca uwagę. W odróżnieniu od pozostałych odmian owoce dojrzewają co roku w połowie sierpnia. Należy do odmian drzew owocowych odpornych na mróz.

Do pozostałych dobrze znanych odmian jabłoni należą:

• Smalcówka
• Malinowa Oberlandzka
• Oliwka żółta
• Biała Nalew
• Kasztel
• Red Boskoop
• Grafsztynek
• Beforest
• Królowa Renet
• Antonówka Maślana

Grusze

Również grusze były swego czasu bardzo popularnymi rezydentami przydomowych ogrodów i sadów. Nie powinno to dziwić, gdyż jej hodowle datuje się na przeszło trzy tysiące lat. Warto wymienić tutaj zwłaszcza dwie odmiany, które cieszą się dziś dużą popularnością:

Bergamotka złocista

Ta odmiana gruszy jest jedną z najstarszych. Rozpoznana już w połowie XVIII wieku. Odmiana ta ma małe owoce, skórkę zielonożółtą z delikatnym ordzawieniem. Miąższ tych owoców jest bardzo słodki, choć z jednoczesną kwaskowatą nutą. Zbiory odbywają się pod koniec września. Owoce przede wszystkim przeznaczone są na przetwory tj. kompoty i susze. Drzewa te są mało podatne na choroby i dostatecznie wytrzymałe na mróz.

Faworytka

Jest to amerykańska odmiana znana od 1860 r. Owoce tej gruszy są stosunkowo duże o lekko błyszczącej, żółto-zielonej skórce, z mocnym, czerwono-brązowym rumieńcem. Owoce te są soczyste i bardzo smaczne. Są to głównie owoce deserowe i nadają się do zbioru już w połowie sierpnia. Drzewa tej odmiany rosną silnie, tworząc duże korony. Owocują dość późno, pierwsze owoce na drzewach pojawią się dopiero pomiędzy 5 a 7 rokiem po posadzeniu. Mróz tym drzewom nie straszny, ale niestety są bardzo podatne na parcha.

Stare odmiany drzew owocowych - podsumowanie

W każdej zagrodzie wiejskiej stare odmiany drzew owocowych to niezwykły skarb i nie ma tu znaczenia, jaki rodzaj owocu z nich będzie. Każda taka odmiana to coś, co będziemy doceniać. Choć niegdyś tradycyjnie odmiany drzewek odeszły na drugi plan, stały się teraz królowymi naszych sadów. Odporność starych odmian jest czymś niezwykle ważnym w prowadzeniu sadów i zdrowych ekologicznych rozwiązań - mniej oprysków to bardziej zdrowy owoc dla nas konsumentów. Dzięki temu ich owoce nadają się do spożycia prosto z drzewa.