Maliny. Sadzonki malin wielu odmian, uprawa, właściwości.
Malina – Rubus sp. – to rodzaj obejmujący wiele gatunków, z których część posłużyła jako materiał do hodowli odmian uprawnych, które obecnie dzieli się na trzy grupy – maliny czerwone i żółte, czarne, oraz purpurowe. W Polsce uprawia się głównie odmiany czerwone, które dzieli się na:
- maliny letnie, owocujące na pędach dwuletnich
- maliny jesienne, powtarzające owocowanie
Maliny powtarzające zgodnie z nazwą, owocują one na tych samych pędach późnym latem i jesienią pierwszego roku (górna część pędu) oraz latem w roku następnym (dolna część pędu).
Uprawa maliny
Maliny najlepiej rosną na żyznej, lekko kwaśnej glebie. Ze względu na możliwość uszkodzenia przez mróz, najlepiej sadzić je w miejscach osłoniętych od zimnych wiatrów. Pod te nasadzenia nie nadają się gleby suche, o niedostatecznej ilości opadów. W zależności od typu maliny, jesienią lub na przedwiośniu wycina się pędy lub – w przypadku malin powtarzających owocowanie w pierwszym roku – te ich fragmenty które już owocowały. W czasie wegetacji usuwa się także pędy nadmiernie zagęszczające rząd.
Rozmnażanie, sadzonki
Sadzonki malin pozyskuje się głównie z odrostów korzeniowych, otrzymywane z kwalifikowanych mateczników. Wielokrotne pobieranie sadzonek z niepewnych odmianowo i zdrowotnie plantacji prowadzi do degradacji odmianowej i nagromadzeniu chorób, dlatego sadzonki malin pobierane samodzielnie, „od sąsiada” zazwyczaj nie dają tak wysokich plonów jak rośliny kwalifikowane.
Odmiany malin
Odmiany różnią się od siebie czasem dojrzewania owoców, ich wielkością, kolorem i smakiem oraz skłonnością do opadania z krzewu. Po za wymienionymi cechami różnią się morfologią krzewów i sposobem owocowania (na pędach tegorocznych lub dwuletnich).
| ODMIANA | OWOCE | CZAS ZBIORÓW | ODPOROŚĆ NA CHOROBY/MRÓZ | PRZEZNACZENIE | INNE CECHY | |
| ODMIANY LETNIE Owocujące na dwuletnich pędach | Radziejowa | Atrakcyjne, duże, czerwone, lekko błyszczące, aromatyczne, twarde kształt stożkowy | Połowa czerwca | Wysoka na mączniaka, choroby grzybowe, zamieranie pędów. Owoce nie gniją/ Dobra | Typowo deserowe, można też przetwarzać | Wysoka trwałość pozbiorcza owoców, krzew nie toleruje nawet krótkotrwałego zalewania korzeni |
| Przehyba | Bardzo duże, jasno-czerwone, błyszczące, podłużne, aromatyczne | Koniec czerwca | Wysoka, owoce mało podatne na gnicie/Wysoka | Typowo deserowe, można też przetwarzać | Wysoka trwałość pozbiorcza, owoce dobrze znoszą transport, krzew wymaga regularnego i umiarkowanego nawadniania | |
| Laszka | Duże, lekko omszone, stożkowato-podłużne, intensywnie czerwone | Czerwiec/ lipiec | Wysoka na zamieranie pędów, może być atakowana przez przędziorki i mszyce, owoce nie gniją/ Wysoka | Typowo deserowe | Wysoka trwałość pozbiorcza, owoce dobrze znoszą długi transport, dość krótki zbiór | |
| Sokolica | Duże, bardzo smaczne, czerwone, kształt stożkowy, lekko błyszczące, jędrne, wysoko oceniane | Czerwiec/ lipiec | Wysoka na choroby grzybowe, owoce nie są podatne na gnicie/ Wysoka | Deserowo-przetwórcze | Jedna z najplenniejszych odmian, owoce dobrze znoszą transport | |
| Glen Ample | Duże, kuliste, czerwone, lekko omszone, bardzo aromatyczne | Początek lipca | Wysoka na zamieranie pędów i gnicie owoców, podatna na przebarwiacza malinowego/ Wysoka | Deserowo-przetwórcze, na mrożenie | Pędy bezkolcowe, krzew wytwarza dużą ilość odrostów korzeniowych | |
| Glen Coe | Średnie, kuliste, purpurowo-fioletowe, aromatyczne, słodkie | Początek lipca | Wysoka/ Wysoka | Deserowe, można przetwarzać | Pędy bezkolcowe | |
| Valentina | Duże, kuliste, morelowo-różowe, słodkie, smaczne | Ok. połowy lipca | Wysoka/ Wysoka | Typowo deserowe, można również przetwarzać | Pędy z niewielką ilością kolców | |
| Bristol | Średnie, kuliste, czarne z szarawym nalotem | Połowa lipca | Wysoka/ Wysoka | Deserowo-przetwórcze, naturalny barwnik | W małym stopniu wytwarza odrosty korzeniowe, niezbyt dobrze znosi transport | |
| Black Jevel | Średnie lub duże, kuliste, czarne, jędrne | Połowa lipca | Wysoka/ Wysoka | Deserowo-przetwórcze, jako barwnik w branży spożywczej | Bardzo duża zawartość antocyjanów | |
| ODMIANY JESIENNE powtarz. Owocujące na pędach jedno i dwuletnich | Golden Queen | Średnie, żółto-złote, kuliste, słodkie | Początek lipca | Wysoka/ Wysoka | Deserowe | Pędy z małą ilością nieagresywnych kolców |
| Delniwa | Duże, później średnie, jasno-czerwone, stożkowe, błyszczące | Lipiec/ sierpień | Wysoka/ Wysoka | Deserowo-przetwórcze | Bardzo dobra trwałość pozbiorcza, owoce twarde, nie miękną i nie ciemnieją, zbiór łatwy, wytwarza dużo odrostów korzeniowych | |
| Polka | Średnie, lekko wydłużone, intensywnie czerwone, ścisłe, wysoka jakość | Lipiec/ sierpień | Wysoka, mało podatna na zamieranie pędów/ Wysoka | Przetwórczo-deserowe | Owoce szybko ciemnieją po zbiorze, mała podatność owoców na gnicie | |
| Jantar | Średnie, kuliste, jędrne, żółto-pomar., słodkie | Początek sierpnia | Wysoka/ Wysoka | Deserowo-przetwórcze | Bardzo plenna odmiana mająca wiele właściwości prozdrowotnych | |
| Polana | Duże, ścisłe, szeroko-stożkowe, jaskrawo-czerwone, błyszczące, aromatyczne | Połowa sierpnia | Dobra, może być podatna na zamieranie pędów/ Wysoka | Deserowo-przetwórcze | Pozostawiona na jeden zbiór może być uprawiana ekologicznie | |
| Pokusa | Bardzo duże, kulisto-wydłużone, lekko omszone, intensywnie czerwone, mało aromatyczne | Połowa sierpnia | Średnia, może być podatna na wirusa krzaczastej karłowatości, owoce średnio podatne na gnicie/Dobra | Idealne do dekoracji, nadają się do mrożenia | Owoce z najmniejszą zawartością ekstraktu spośród innych odmian powtarzających, polecana do uprawy amatorskiej | |
| Poemat | Średnie, wyrównane, intensywnie czerwone, lekko błyszczące, stożkowe | Druga połowa sierpnia | Wysoka / Wysoka | Deserowo- przetwórcze, na mrożenie | Pędy posiadają mało kolców, plenna odmiana | |
| Polonez | Duże, jasnoczerwone, błyszczące, bardzo smaczne | Druga połowa sierpnia | Wysoka/ Wysoka | Wybitnie deserowe | Owoce atrakcyjne w smaku i wyglądzie | |
| Poranek | Bardzo duże, jasnoczerwone, stożkowe, słodkie | Początek sierpnia | Najnowsza odmiana, brak danych | deserowe | Krzew wytwarza wiele odrostów korzeniowych, łatwy zbiór, owoce nie rozpadają się przy zbiorze | |
| Heban (Black Polka) | Średnie, stożkowe, błyszczące, purpurowe, prawie czarne, b.smaczne | Koniec sierpnia | Wysoka/ Wysoka | Deserowo-przetwórcze | Wytwarza mało odrostów korzeniowych, owoce zawierają najwięcej antocyjanów spośród malin i jeżyn oraz dużo wit.C | |
| Poranna Rosa | Średnie, żółte, kuliste, jędrne | Początek września | Wysoka, mało podatna na zamieranie pędów i gnicie owoców/ Wysoka | Deserowe | Owoce dobrze znoszą transport, pędy mocno kolczaste, liście charakter. podwinięte |
Terminarz owocowania malin letnich oraz jesiennych.
Sadzonki malin -owocowanie odmian
Właściwości owoców
Owoce maliny dojrzewają nierównomiernie. Są znanym surowcem zielarskim wykorzystywanym przeciwko przeziębieniu, zaś liście – przeciwko biegunce i nieżytom dróg pokarmowych. Mówi się także o ich działaniu antynowotworowym.
