Jeżyna bezkolcowa - sadzonki jeżyny, odmiany, uprawa, właściwości.
Jeżyna należy do tego samego rodzaju botanicznego co malina – Rubus sp. – a cechą odróżniającą jeżynę od maliny jest fakt, że w skład wielooowocu tej pierwszej wchodzi także dno kwiatowe (biały, kolczasty „stożek” wewnątrz „owocu”). Odmiany uprawne jeżyn dzielą się na wiotkopędowe, oraz o pędach sztywnych, częściowo wzniesionych. Wśród nich występują odmiany jeżyny bezkolcowe oraz kolczaste (bardziej odporne na mróz). Podobnie jak w przypadku maliny, jeżyna może owocować na pędach dwuletnich i tegorocznych.
Uprawa jeżyny
Jeżyny najlepiej rosną na żyznej, lekko kwaśnej glebie. Ze względu na możliwość uszkodzenia przez mróz, najlepiej sadzić je w miejscach osłoniętych od zimnych wiatrów. Pod te nasadzenia nie nadają się gleby suche, o niedostatecznej ilości opadów, ale także tereny zalewowe. Do uprawy wielu odmian jeżyn konieczne będzie rusztowanie, po którym będą wznosiły się długie pędy. Jeżyna owocuje na tegorocznych pędach, ale wyrastających z pędów zeszłorocznych.
Cięcie polega więc na usuwaniu nadmiaru pędów jednorocznych i pędów, które już owocowały – w obydwu przypadkach wykonuje się je po zbiorze owoców, tuż nad ziemią. Pędy dwuletnie i tak będą zamierać więc warto zadbać o dokładne ich usunięcie. Stare pędy w porównaniu z pędami jednorocznymi są bardzo grube i długie. Jeśli nie zostaną usunięte, młode, mniejsze pędy nie będą miały gdzie rosnąć.
Jeżyna bezkolcowa, kolczasta - rozmnażanie, sadzonki, odrosty korzeniowe
Sadzonki jeżyny są pozyskiwane w różny sposób, w zależności od posiadanej odmiany. Jeżyna kolczasta rozmnażana jest poprzez odrosty korzeniowe. Należy przy wybranym odroście korzeniowym nacinać szpadlem podłoże, tak by utworzyć okrąg o średnicy około 50 cm. Przy nacinaniu trzeba uważać, żeby nie uszkodzić pędu. Taką czynność wykonujemy kilka razy w ciągu sezonu. Nacięcia w ziemi powodują, że przyszła sadzonka wytworzy nowe, silne korzenie w wytworzonym obszarze i będzie mogła rosnąć samodzielnie. Sadzonki jeżyny bezkolcowe pozyskiwane są poprzez odkłady wierzchołkowe. Jest to najlepsza metoda do rozmnażania jeżyny, ponieważ jeżyna bezkolcowa nie tworzy odrostów korzeniowych. Pęd, który ma stać się późniejszą sadzonką, należy w okresie letnim zakopać na głębokość około 7-10 cm. Ważne, by zabezpieczyć miejsce styku pnącza z ziemią, by się nie przemieszczało. Tak przygotowana sadzonka w ciągu kilku tygodni wytwarza korzenie i nowy pęd. Na tym etapie roślinę można oddzielić od rośliny głównej i posadzić w docelowym miejscu.
Odmiany jeżyn
Odmiany jeżyn różnią się od siebie czasem dojrzewania owoców, ich wielkością, smakiem oraz skłonnością do opadania z krzewu. Poza wymienionymi cechami różnią się budową krzewu, obecnością lub brakiem kolców (odmiany bezkolcowe) oraz odpornością na uszkodzenia mrozowe. Poniżej odmiany jeżyn dostępne w naszej szkółce drzew i krzewów owocowych.
ODMIANA | ZBIÓR | OWOCE | PLENNOŚĆ | POKRÓJ/WZROST | ODPORNOŚĆ MRÓZ/CHOROBY |
INNE |
ARAPAHO (USA) |
Koniec VI, Trwa 3-4 tyg. | Duże, czarne, błyszczące, stożkowe, smaczne, słodkawe | Dobra, 6-10kg z krzewu | Rośnie silnie do 2-3m pędy sztywne, wzniesione | Wysoka na rdzę i mróz/ umiarkowana na antraknozę | Łatwy zbiór, dobra trwałość pozbiorcza, nadają się do transortu, do uprawy amatorskiej i towarowej |
BRZEZINA (POLSKA) |
Pocz. VII | Duże, wydłużone, czarne z połyskiem, jakość wysoka | dobra | Szybki wzrost, łukowato wygięte pedy | Wysoka/ wysoka | Do uprawy amatorskiej i towarowej, owoce dobrze znoszą transport |
CHESTER (USA) |
Koniec VII | Duże, smaczne, słodkie | dobra | Dorasta do 1,5m pędy wyprostowane | Wysoka/ podatna na antraknozę, werticiliozę | Może rosnąć bez podpór, owoce dobrze znoszą transport |
NAVAHO (USA) |
Koniec VII do pocz.IX | Średnie lub duże 4-5g soczyste, słodkie, czarne, błyszczące | b. dobra | Pędy sztywne, proste, dorasta do 2m rozkrzewia się do 2,5m | Wysoka /wysoka | Do uprawy amatorskiej i towarowej, zalecany zbiór ręczny |
POLARBERRY | VII-VIII | Średnie, jasne białokremowe, słodsze od tradycyjnych czarnych | dobra | Dorasta do 4m pędy sztywne, wyprostowane, nieliczne miękkie kolce, pędy i liście jasnozielone | Dobra odporność na choroby | Owoce deserowe ,można mrozić |
RELEVANT (MOŁDAWIA) |
Od VII do X | b. duże do 10g słodko-kwaśne | b.dobra | Rośnie silnie, pędy sztywne, wzniesione rozkrzewiające się | Wysoka/ wysoka | Do uprawy amatorskiej i towarowej, owoce nie gniją szybko, b. dobrze znoszą transport |
BLACK SATIN (USA) |
Pocz. VIII | Duże, soczyste, czarne, smaczne, aromatyczne, owalno-stożkowe | duża | Dorasta do 1,2m wzrost średnio silny | Średnia na mróz/ duża na choroby | Owoce źle znoszą transport, są delikatne, deserowe |
THORNFREE (USA) | Pocz. VIII do IX | Duże, soczyste, smaczne | b. dobra 6-8kg z krzewu | Dorasta do 3-5m pędy sztywne, silnie się rozrasta | mrozoodporna | Wydaje mało odrostów korzeniowych |
LOCH NESS (SZKOCJA) |
Od poł. VIII do pierwszych przymrozków, długi zbiór | b. duże do 5g wydłużone, czarne, smaczne o wysokiej jakości | dobra | Rośnie szybko, dorasta do 3-5m pędy sztywne, wzniesione | Wysoka na mróz | Dobrze znoszą transport do uprawy amatorskiej i towarowej |
THORNLESS EVERGREEN |
Poł. VIII do końca IX | Średnie, kuliste lub wydłużone, zebrane w grona po kilkanaście | b. dobra | Rośnie b. silnie, pędy płożące się, nie daje odrostów korzeniowych, pędy b. długie, liście ząbkowane, postrzępione | Na mróz niska/ na choroby duża | Trzeba okrywać na zimę, owoce delikatne, deserowe źle znoszą transport |
TRIPLE CROWN (USA) |
Pocz. lub poł. VIII trwa 4-5tyg. | Duże lub b. duże, czarne, soczyste, słodko-kwaśne, wyśmienite | b. dobra do 10kg z krewu | Rośnie szybko dorasta do 1,5m pędy sztywne i proste | Wysoka na mróz | Do uprawy amatorskiej i towarowej owoce dojrzewają równomiernie, łatwy zbiór |
CACAŃSKA BESTRNA (SERBIA) |
Pocz. IX | Duże lub b. duże | b. dobra, do 10kg z krzewu | Wzrost silny, pędy do 2m | Wysoka/ duża | Pędy owoconośne rosną na całej długości pędu głównego, owoce do mrożenia i na przetwory |
Zobacz również sadzonki morwy białej oraz czarnej, przypominające jeżyny.
Owoce jeżyny i ich właściwości
Owoce jeżyny zawierają duże ilości garbników i antocyjanów. Zbiór owoców jest wydłużony, gdyż owoce nie dojrzewają równomiernie. Zbiór może trwać nawet do 5 tygodni. Działają pozytywnie na uszczelnianie układu krwionośnego oraz wykazują działanie antynowotworowe, przeciwzapalne, przeciwwirusowe i przeciwbakteryjne. Ich owoce nadają się do bezpośredniego spożycia jak i na przetwory. Jeżyna w większości odmian ma owoce duże lub o średniej wielkości, mocno błyszczące, Są smaczne, bardzo lubiane i chętnie goszczą w przydomowych ogrodach.
Pieczę nad naszymi sadzonkami w drzewkaowocowe24.pl sprawuje Państwowa Inspekcja Ochrony Roślin i Nasiennictwa. Jakość sadzonki to priorytetowa sprawa. Zachęcamy także do sprawdzenia pozostałych drzew i krzewów, a szczególnie do zapoznania się ze starymi odmianami, które cieszą się ostatnio dużym zainteresowaniem. Zapraszamy do kontaktu!