Któż z nas nie wspomina z rozrzewnieniem czasów beztroskiego dzieciństwa, kiedy to jedną z największych przyjemności było buszowanie po lasach i nieużytkach w poszukiwaniu pysznych, czarnych owoców jeżyny? Poszukiwania te, nawet jeśli zwieńczone sukcesem, miały też odrobinę kwaśny posmak – pozostawiały na skórze liczne zadrapania spowodowane kolczastymi pędami krzewów jeżyny.
Na szczęście obecnie możemy cieszyć się wybornym smakiem i pełnią wartości odżywczych owoców jeżyny bez ryzyka bolesnych skaleczeń, wybierając do przydomowego sadu sadzonki jeżyny bezkolcowej. Czym jest, jak ją sadzić i pielęgnować? Poznajcie jeżynę bezkolcową, a na pewno zechcecie ją mieć w swoim ogrodzie!
Czym charakteryzuje się jeżyna bezkolcowa?
Jeżyna bezkolcowa (Rubus fruticosus) wyhodowana została dzięki krzyżowaniu wielu odmian jeżyny dzikiej. Jest więc ich bardzo bliską krewną, różnica między nimi polega przede wszystkim na tym, że jej pędów nie zdobią ostre kolce. Poza tym jednak jej charakterystyczne, kształtem podobne do owoców maliny, owoce nadal są bardzo smaczne i pełne składników odżywczych.
Owoce jeżyny bezkolcowej zawierają witaminy C i E oraz minerały. Doskonale smakują jedzone prosto z krzewu, ale można robić z nich także przetwory na zimę oraz zamrozić. Nadają się na soki, dżemy, kompoty czy jako dodatek do wypieków. W dodatku uprawa jeżyny bezkolcowej wcale nie jest trudna.
Uprawa jeżyny bezkolcowej
Na rynku jest sporo odmian jeżyny bezkolcowej – każda z nich ma podobne wymagania, a jednak nieco się między sobą różnią. Warto poznać te różnice i posadzić w swoim ogródku taką odmianę, której wymaganiom damy radę sprostać. Oto więc prosty i praktyczny przewodnik po uprawie jeżyny.
Jeżyna bezkolcowa – odmiany
Do najpopularniejszych odmian jeżyny bezkolcowej zaliczamy:
- Black Satin – ta odmiana odznacza się szybkim tempem wzrostu i wysoką mrozoodpornością. Jest bardzo plenna, a jej owoce są duże, soczyste i słodkie. Nadają się do spożycia na surowo i na przetwory;
- Cacanska Bestrna – jest bardzo odporna na mróz, podobnie jak Black Satin. Odznacza się bardzo dobrą odpornością na choroby i wysoką plennością. To prosta w uprawie odmiana, można ją polecić początkującym sadownikom;
- Navaho – rośnie stosunkowo powoli, ale jest bardzo odporna na choroby i plenna. Rodzi dość duże, czarne, soczyste i smaczne owoce, które można jeść prosto z krzewu lub zrobić przetwory;
- Thornfree – podobnie jak wcześniej wymienione odmiany jeżyny, także odmiana Thornfree odznacza się wysoka plennością i odpornością na niskie temperatury. Krzewy dorastają nawet do 5 m wysokości, wymagają stosowania solidnych podpór.
Warto wspomnieć także o malinojeżynie – to krzew, który łączy w sobie cechy jeżyny i maliny. Zanim zdecydujesz się na wybór konkretnej odmiany, poznaj jej cechy charakterystyczne i wymagania co do uprawy.
Wymagania klimatyczno – glebowe
Jeżyna bezkolcowa zdecydowanie lubi słońce – warto więc wybrać dla niej stanowisko, w którym ciepłych promieni jej nie zabraknie. Nie lubi natomiast chłodnych północnych wiatrów. Miejsce na krzewy jeżyn powinno więc być od nich dobrze osłonięte.
Co do wymagań glebowych – jeżyny bezkolcowe potrzebują gleb o odczynie lekko kwaśnym (pH ok. 6,5), bogatych w próchnicę i żyznych. Dlatego też miejsce pod krzewy warto wzbogacić w składniki odżywcze stosując nawóz organiczny, na przykład kompost.
Sadzenie jeżyny
Niezależnie od odmiany, jeżyny bezkolcowe najlepiej jest sadzić jesienią, choć i wiosna jest dopuszczalnym terminem. Należy jednak pamiętać o tym, aby pomiędzy poszczególnymi roślinami zachować odpowiednie odległości. Jeśli kupiłeś jedną z odmian o pokroju zwartym, można krzewy sadzić co około 0,5 metra w rzędzie. Dla sadzonek jeżyn odmian płożących należy zarezerwować znacznie większe odstępy – 2,5 metra.
Dla każdej sadzonki należy przygotować dół w ziemi o głębokości około 45 cm i takiej samej średnicy. Na jego dnie umieścić kompost i wymieszać z ziemią. Po posadzeniu rośliny powinno się ją wyściółkować trocinami albo drobną korą – to pozwoli zapobiec zbyt szybkiemu parowaniu wilgoci z ziemi i ograniczyć rozwój chwastów.
Pielęgnacja jeżyny
Zabiegi na jeżynę bezkolcową obejmują przede wszystkim jej nawożenie, przycinanie, podpieranie i ochronę przed przemarzaniem. Kiedy i jak należy je przeprowadzić?
Nawadnianie i nawożenie
Jeżyna bezkolcowa w pierwszym roku wymaga intensywnego nawadniania. W kolejnych latach, kiedy ukorzeni się już solidnie i rozrośnie, wystarczy podlewać ją w czasie upałów co około 5-7 dni. W czasie kiedy upały nie występują, podlewanie można przeprowadzać co 7-10 dni.
Jeżyna bezkolcowa powinna zostać zasilona nawozem organicznym w czasie sadzenia. W kolejnych sezonach należy nawozić ją obornikiem co 2 lata w ilości od 3 do 5 kg na 1 m2 lub co rok: 50 g saletry amonowej (wiosną) oraz (jesienią) 30 g superfosfatu i 30 g siarczanu potasu.
Przycinanie
Jeżyna owocuje raz w roku na pędach zeszłorocznych. Wszystkie pędy, które już zakończyły owocowanie, należy krótko przyciąć aby roślina mogła wytworzyć nowe, owocujące. Zabieg ten przeprowadzamy po zbiorach – jesienią.
Na wiosnę należy usunąć pędy, które przemarzły zimą oraz usunąć odrosty korzeniowe. Ten drugi zabieg pozwala ograniczyć nadmierne zagęszczenie roślin i poprawić ich owocowanie oraz zapobiegać występowaniu chorób.
Podpory
Pędy jeżyn mogą osiągać wyjątkową długość uzależnioną od odmiany. Aby rośliny nie połamały się pod własnym ciężarem, należy prowadzić je na podporach pamiętając, aby były solidne i stabilne. Dobrze sprawdzi się pergola. Dzięki temu pędy nie tylko nie ulegną połamaniu, ale również nie będą kładły się na ziemi, co powoduje ich gnicie i sprzyja występowaniu chorób.
Ochrona przed przemarzaniem
Choć niektóre odmiany jeżyn są mrozoodporne, to jednak trzeba pamiętać, że mróz silniejszy niż – 15 stopni Celsjusza może już krzew przemrozić. Dlatego też należy rośliny okryć na zimę, na przykład kopczykiem ziemi lub agrowłókniną.
Zbiór owoców
Owoce jeżyny bezkolcowej dojrzewają, w zależności od odmiany, od początku sierpnia do września, choć niektóre z nich kończą owocowanie dopiero w czasie pierwszych jesiennych przymrozków. Zbiory nie nastręczą nam najmniejszych nawet problemów – pędy pozbawione są ostrych kolców i nie czepiają się odzieży.
Jeżyna bezkolcowa to roślina wymagająca pod względem nawadniania i nawożenia, ale może ją uprawiać nawet początkujący ogrodnik, gdyż jej prowadzenie nie jest szczególnie czasochłonne. Rodzi za to duże, smaczne owoce, które zawierają cenne dla naszego zdrowia witaminy i składniki odżywcze.