Każdy ogrodnik doskonale wie, jak ujemne temperatury i niekorzystne warunki atmosferyczne wpływają na uprawę roślin. Jednak istnieje sposób, aby uchronić warzywa i owoce przed ich negatywnym wpływem na przyszłe plony — mowa tutaj oczywiście o szklarniach i tunelach foliowych. Jednak nawet one mogą nie radzić sobie z ciężką, zimową aurą. Problem ten ma bardzo proste rozwiązanie — wystarczy odpowiednio ogrzać tunel lub szklarnię. Jak to zrobić? Sprawdź skuteczne metody ogrzewania szklarni i tuneli foliowych!
Metody i techniki ogrzewania szklarni i tunelu foliowego
W chłodniejszych porach roku (np. w okresie zimowym), kiedy aura na zewnątrz nie sprzyja uprawom roślin, do prawidłowego rozwoju ważne jest zapewnienie im optymalnych warunków (odpowiedniej temperatury) w tunelach foliowych i szklarniach. Wybór sposobu, w jaki będą ogrzewane zależy od wielu czynników, na które składa się wielkość plantacji, rodzaj hodowanych roślin ciepłolubnych oraz panujące na zewnątrz warunki pogodowe.
Metody na ogrzanie szklarni
Tradycyjne piecyki na drewno, pellet lub gaz
Ogrzewanie szklarni za pomocą piecyków na drewno, pellet oraz gaz to ekonomiczne i skuteczne rozwiązanie, które znajduje swoje zastosowanie zarówno w małych, jak i dużych obiektach. Piece na drewno i pellet, aby w pełni spełniać swoje zadanie, wymagają regularnej obsługi – opał trzeba systematycznie dokładać, aby utrzymać odpowiedni poziom ciepła. Wymaga to zaangażowania oraz czasu, co może być utrudnieniem dla osób, które nie mogą często doglądać szklarni.
Piecyki gazowe zasilane gazem LPG są łatwiejsze w użyciu i zapewniają utrzymanie stabilnych warunków wewnątrz ogrzewanego pomieszczenia. Sprawdzą się w średnich i dużych szklarniach. Dodatkowo, w przeciwieństwie do niektórych innych metod ogrzewania, piecyki gazowe nie wysuszają powietrza, co pozytywnie wpływa na kondycję roślin, zwłaszcza tych wymagających wyższej wilgotności.
Grzejniki konwektorowe, maty grzewcze i nagrzewnice
To efektywne rozwiązania, ale wymagają dostępu do prądu. Grzejniki olejowe i konwektory będą skuteczne w mniejszych szklarniach, pozwalają na dokładne kontrolowanie temperatury. Są jednak dość kosztowne w eksploatacji.
Z kolei maty grzewcze skutecznie ogrzewają korzenie roślin. Zużywają stosunkowo mało energii, ale ich efektywność ogranicza się do konkretnych obszarów, co sprawia, że są najlepszym wyborem jako uzupełnienie innych metod grzewczych.
Podczerwień
Systemy ogrzewania podczerwienią to zaawansowane technologicznie, nowoczesne rozwiązanie, które zyskuje na popularności w uprawach prowadzonych w szklarniach o dowolnej powierzchni. Ich działanie polega na emitowaniu fal podczerwonych, które ogrzewają bezpośrednio powierzchnie takie jak gleba, rośliny czy konstrukcja szklarni, zamiast ogrzewania powietrza. Dzięki temu ciepło jest dostarczane dokładnie tam, gdzie jest najbardziej potrzebne, co przekłada się na znaczną efektywność energetyczną i ograniczenie strat ciepła. Chociaż na początku wymagają większych nakładów finansowych, ich wysoka efektywność działania sprawia, że w dłuższej perspektywie początkowe koszty się zwracają.
Ogrzewanie wodne
Centralne ogrzewanie szklarni, oparte na systemie gorącej wodzie transportowanej w rurach, to jedno z najbardziej wydajnych i skutecznych rozwiązań do ogrzewania dużych obiektów przeznaczonych do uprawy roślin. System ten może być stosowany zarówno w formie ogrzewania podziemnego, gdzie rury umieszczone są pod powierzchnią gleby, jak i nadziemnego, gdzie umieszcza się je wzdłuż ścian, na suficie lub w innych strategicznych miejscach szklarni. Mimo że początkowo jest to dość kosztowna opcja, to koszty utrzymania takiego systemu są dość niskie, szczególnie przy zastosowaniu odnawialnych źródeł energii (np. pompy ciepła).
Sposoby ogrzewania tunelu foliowego
Nagrzewnice
W tym przypadku do wyboru są nagrzewnice gazowe (ogrzewane propanem-butanem) oraz elektryczne. Ogrzewanie gazowe jest popularne, szczególnie jeżeli mamy do czynienia z tunelami większych rozmiarów. Ich największą zaletą jest wysoka wydajność, która pozwala na szybkie ogrzanie dużych powierzchni. Do wad tego sposobu należy m.in. zależność od zewnętrznych źródeł energii oraz konieczność zastosowania wentylacji (proces spalania gazu wiąże się z emisją spalin).
Z kolei nagrzewnice elektryczne stanowią doskonałe rozwiązanie w mniejszych tunelach. Charakteryzują się łatwością obsługi, cichą pracą i brakiem emisji spalin. Dzięki temu ogrzewanie elektryczne jest bardziej przyjazne dla środowiska i prostsze w codziennym użytkowaniu. Jednak należy pamiętać, że ich efektywność na większych przestrzeniach jest ograniczona, a koszty ogrzewania szklarni mogą być wyższe w porównaniu do nagrzewnic gazowych, zwłaszcza w okresie intensywnego ogrzewania.
Elektryczne maty grzewcze
Elektryczne maty grzewcze, które można umieścić zarówno na powierzchni gleby, jak i pod donicami, to skuteczna metoda ogrzewania, szczególnie przydatna w ogrzewaniu tuneli foliowych o niewielkich rozmiarach. Ponadto maty doskonale sprawdzają się w punktowym podgrzewaniu stref korzeniowych, co jest kluczowe dla prawidłowego wzrostu i rozwoju roślin, zwłaszcza w okresach, gdy temperatura gleby może być zbyt niska. Dzięki wbudowanemu systemowi zasilania maty oferują możliwość precyzyjnego sterowania temperaturą, co pozwala na dostosowanie odpowiednich warunków do wymagań konkretnej uprawy.
Takie rozwiązanie jest niezwykle wygodne, ponieważ eliminuje konieczność stosowania dużych systemów grzewczych, koncentrując ciepło tam, gdzie jest ono najbardziej potrzebne.
Piecyki
Piecyki to tradycyjna i sprawdzona metoda ogrzewania, która znajduje swoje zastosowanie zarówno w dużych, jak i małych tunelach. Ich popularność wynika przede wszystkim z prostoty działania oraz możliwości zastosowania w miejscach, gdzie nie ma dostępu do prądu elektrycznego.
Choć piecyki oferują dużą elastyczność, posiadają również wady. Najważniejszą z nich jest konieczność regularnego podkładania opału, co może być czasochłonne i wymaga stałego nadzoru. W przypadku dłuższej nieobecności użytkownika, temperatura w tunelu może gwałtownie spaść, co z kolei stanowi zagrożenie dla upraw.
Naturalne metody
Naturalne metody ogrzewania tuneli foliowych są doskonałym rozwiązaniem dla osób, które chcą ograniczyć koszty eksploatacyjne i jednocześnie w pełni wykorzystać dostępne zasoby środowiskowe. Kluczowym elementem tych metod są materiały i przedmioty, które potrafią akumulować ciepło w ciągu dnia, a następnie stopniowo je oddawać w nocy (np. kamienie lub beczki z wodą).
Chociaż ich efektywność może być ograniczona w ekstremalnych warunkach, świetnie sprawdzą się jako uzupełnienie innych systemów grzewczych. Dodatkowo są łatwe w implementacji i w późniejszym okresie nie generują dodatkowych kosztów.
Jak zabezpieczyć tunel i szklarnię przed utratą ciepła?
Utrata ciepła to jedno z największych wyzwań, z którymi mierzą się właściciele szklarni i tuneli foliowych, zwłaszcza w okresach chłodniejszych. Odpowiednie zabezpieczenie tych struktur pozwala na efektywne wykorzystanie systemów grzewczych i minimalizację strat energii. Rozwiązania te różnią się w zależności od rodzaju obiektu, dlatego warto dostosować je do specyfiki tunelu foliowego oraz szklarni.
W przypadku szklarni, kluczową rolę odgrywa jakość zastosowanych materiałów. Aby zapobiec utracie ciepła oraz zapewnić obiektowi ochronę przed silnymi podmuchami wiatru, ulewami i gradobiciami, należy zainwestować w solidne przeszklenia wykonane z podwójnych lub potrójnych szyb, które tworzą warstwę izolacyjną. Alternatywnie można zastosować płyty poliwęglanowe, które również doskonale izolują ciepło i są bardziej odporne na uszkodzenia mechaniczne. Dodatkowo, warto zadbać o szczelność konstrukcji – wszelkie szczeliny w ramach okiennych czy drzwiach powinny zostać uszczelnione za pomocą specjalnych taśm izolacyjnych lub silikonów. Montaż systemów kurtyn termoizolacyjnych wewnątrz szklarni pozwala na ograniczenie dużych strat ciepła nocą, gdy temperatura gwałtownie spada. Dobrym rozwiązaniem jest również zastosowanie systemu ogrzewania podłoża, które nie tylko efektywnie ogrzewa, ale także ogranicza utratę ciepła przez grunt.
W tunelach foliowych utrzymanie odpowiedniej temperatury jest większym wyzwaniem, ponieważ materiały stosowane do ich budowy, takie jak folia polietylenowa, charakteryzują się gorszymi właściwościami izolacyjnymi. Aby zminimalizować straty ciepła, warto zastosować folię wielowarstwową z warstwą termiczną, która lepiej zatrzymuje ciepło. Ważnym elementem jest również szczelność tunelu – folia powinna być dobrze napięta i mocno przymocowana do konstrukcji, aby uniknąć niekontrolowanego przepływu powietrza. Dodatkowo, można zastosować dodatkowe warstwy folii wewnątrz tunelu, tworząc podwójną powłokę, która zwiększa izolacyjność. Podobnie jak w szklarni, ogrzewanie podłoża może pomóc w zachowaniu ciepła, szczególnie w okresach dużych spadków temperatury. Warto także unikać bezpośredniego kontaktu tunelu z gruntem, stosując izolacyjne maty lub konstrukcje podnoszące tunel lekko ponad ziemię.
Wentylacja
Zarówno w szklarniach, jak i tunelach foliowych, istotnym czynnikiem ograniczającym straty ciepła jest odpowiednia wentylacja. Chociaż kontrolowana cyrkulacja powietrza jest niezbędna dla zdrowego wzrostu roślin, należy unikać nadmiernej wentylacji w chłodne dni, aby nie wychładzać wnętrza obiektu. Warto zainwestować w automatyczne systemy wentylacyjne, które dostosowują intensywność wymiany powietrza do aktualnych warunków termicznych.
Podsumowanie
Ogrzewanie tuneli foliowych i szklarni to kluczowy element skutecznej uprawy roślin w trudniejszych warunkach atmosferycznych. Wybór odpowiedniej metody ogrzewania zależy od wielu czynników, takich jak wielkość obiektu, rodzaj hodowanych roślin, dostępność źródeł energii oraz budżet jaki użytkownik chce przeznaczyć na instalację i eksploatację systemów.
Dla większych obiektów doskonałym rozwiązaniem może być centralne ogrzewanie wodne lub systemy podczerwieni. W mniejszych szklarniach i tunelach świetnie sprawdzają się grzejniki konwektorowe, elektryczne maty grzewcze oraz piecyki na drewno, pellet lub gaz.
Nie należy jednak zapominać o odpowiednim zabezpieczeniu obiektów przed utratą ciepła. Dbałość o szczelność konstrukcji, zastosowanie materiałów izolacyjnych oraz instalacja systemów wspomagających, takich jak ogrzewanie podłoża czy dodatkowe warstwy folii w tunelach, znacząco poprawią efektywność ogrzewania i wpłyną na lepszą dystrybucję ciepła.
Każda z przedstawionych w artykule metod ma swoje zalety i wady, dlatego warto dokładnie przeanalizować potrzeby i możliwości swojej uprawy. Ostatecznie, dobrze dobrany system ogrzewania to klucz do sukcesu każdego ogrodnika.