Planowanie przestrzeni w Rodzinnym Ogrodzie Działkowym (ROD) to nie tylko przyjemność, ale także nie lada wyzwanie. Ważne jest przede wszystkim dobranie roślin (ozdobnych i owocowych), które będą odpowiadać warunkom glebowym panującym w danym miejscu, regulaminowi ROD oraz (przede wszystkim) Twoim oczekiwaniom.
Zastanawiasz się co posadzić na działce i na co zwrócić uwagę podczas wyboru roślin? To wpis dla Ciebie. Zapraszamy do lektury!
Dlaczego warto uprawiać drzewa i krzewy owocowe na działce ROD?
Wszyscy wiedzą, że samodzielnie wyhodowane owoce smakują najlepiej. Decydując się na drzewka owocowe i krzewy owocowe, zyskujesz nie tylko satysfakcję z własnych plonów, ale także korzyści zdrowotne i ekologiczne. Owoce z własnego ogródka są wolne od sztucznych środków ochrony roślin, a ich smak i świeżość są nieporównywalne z tymi dostępnymi w sklepach. Ponadto, drzewa i krzewy owocowe przyczyniają się do poprawy mikroklimatu działki, dostarczają cienia w upalne dni i tworzą piękny, naturalny krajobraz.
Na co zwrócić uwagę przed przystąpieniem do sadzenia?
Jeżeli myślałeś, że wystarczy wziąć do ręki łopatę i zacząć kopać dziury pod rośliny — niestety muszę Cię rozczarować. Proces sadzenia wymaga starannego przygotowania i uwzględnienia kilku ważnych aspektów.
Zanim zaczniesz sadzenie, oceń jakość gleby na swojej działce. Gleba jest fundamentem zdrowego wzrostu roślin. Niektóre z nich wymagają gleby żyznej i przepuszczalnej. Możesz przeprowadzić prosty test, aby sprawdzić jej strukturę. Weź garść wilgotnej gleby i ściśnij ją w dłoni. Jeśli się rozpada — jest piaszczysta i mało żyzna. Jeśli tworzy zwartą grudkę — jest gliniasta i wymaga rozluźnienia piaskiem lub kompostem. Jeżeli okaże się, że gleba w Twoim ogrodzie jest słabszej jakości, warto wzbogacić ją nawozami organicznymi, aby poprawić jej skład i strukturę. Twoje przyszłe rośliny Ci za to podziękują!
Większość roślin do poprawnego wzrostu potrzebuje rosnąć w dobrze nasłonecznionych miejscach. Z tego powodu pamiętaj o odpowiednim zaplanowaniu rozmieszczenia roślinności, uwzględniając w tym dostęp do światła. W tym celu warto obserwować działkę przez cały dzień, w celu zidentyfikowania miejsc najbardziej nasłonecznionych. Pamiętaj, że światło słoneczne wpływa nie tylko na wzrost drzew i krzewów, ale także na ich zdolność do wydawania obfitych plonów.
Koniecznie sprawdź także regulamin ROD. Upewnij się, że wybrane przez Ciebie rośliny są zgodne z zapisanymi w nim zasadami, zwłaszcza pod względem wysokości drzew przy granicy działki. Regulaminy mogą różnić się w zależności od lokalizacji. Niektóre ogródki działkowe mają surowe przepisy dotyczące maksymalnej wysokości drzew czy wymogu stosowania wyłącznie ekologicznych nawozów. Stosując się do przepisów, unikniesz problemów z sąsiadami i administracją.
I przede wszystkim… Dobierz gatunki roślin do swojego czasu i możliwości pielęgnacyjnych. Jeśli nie masz zbyt dużo czasu na pielęgnację, wybieraj rośliny mniej wymagające, które lepiej poradzą sobie w warunkach ograniczonej uwagi. Przecież nie chcesz wydawać pieniędzy na sadzonki tylko po to, żeby za chwilę uschły.
Jakie drzewa i krzewy sadzić na działce ROD, a jakich unikać?
Kwestię sadzenia roślin na terenie Ogródków Działkowych reguluje regulamin każdego z nich i, tak jak zostało wcześniej wspomniane, warto się z nim zapoznać przed podjęciem jakichkolwiek działań. No dobrze, ale co określa ten regulamin i dlaczego nie można sadzić na działkach co tylko dusza zapragnie? Powodów jest kilka, ale najważniejsze z nich jest to, że duże i źle dobrane drzewa mogą stać się uciążliwe zarówno dla sąsiadów, jak i dla samych działkowiczów, ograniczając przestrzeń użytkową ogródka.
Rośliny, których należy unikać
Choć regulamin ROD nie wymienia konkretnych gatunków, należy unikać roślin inwazyjnych i zakazanych w Polsce, takich jak jadłoszyn baziowaty czy bożodrzew gruczołowaty. Lista zakazanych roślin znajduje się w odpowiednich przepisach prawnych, m.in. w Rozporządzeniu Rady Ministrów z 2022 roku. Należy także pamiętać o właściwym doborze gatunków pod kątem ich potencjalnych rozmiarów, aby uniknąć konfliktów sąsiedzkich i nadmiernego zacienienia działki. Rośliny inwazyjne mogą zdominować przestrzeń i zagrażać bioróżnorodności na działce. Zwróć uwagę, aby unikać również gatunków agresywnie rozrastających się, takich jak topola czy niektóre gatunki bambusów.
Kluczowe odległości przy sadzeniu
Sadząc drzewa i krzewy (zarówno owocowe jak i ozdobne) pamiętaj o przestrzeganiu przepisów dotyczących odległości od granicy działki. Jakie to przepisy i co mówią?
- Drzewa owocowe o niskim wzroście należy sadzić minimum 2 metry od granicy działki. Wyjątkiem w tym przypadku są morele, czereśnie, orzechy włoskie, które potrzebują od 3 do 5 metrów, w zależności od rodzaju podkładki.
- Krzewy owocowe potrzebują co najmniej 1 metr (z wyjątkiem leszczyny, która wymaga 3 metrów).
- Drzewa ozdobne sadzimy 2 metry od granicy, a niskie odmiany (do 2 metrów wysokości) mogą być sadzone w odległości 1 metra.
- Krzewy ozdobne (zarówno krzewy liściaste jak i iglaste): płożące i niskie krzewy można sadzić 1 metr od granicy, a wyższe odmiany wymagają odległości 2 metrów.
Nie zapomnij również o tym, że przy granicy działki wysokość drzew i krzewów nie powinna przekraczać 3 metrów!
Jakie rośliny posadzić na działce ROD? Podpowiadamy!
Lista najlepszych drzew owocowych na działkę ROD
1. Jabłonie karłowe
Jabłonie w odmianach karłowych są idealnym wyborem na małe działki. Mają zwartą koronę, szybko owocują i nie zajmują dużo miejsca. Wymagają gleby żyznej oraz dostępu do światła słonecznego.
Jabłoń Malinowa Oberlandzka (Malinówka) STARA ODMIANA
Przedsprzedaż. Wysyłka: marzec .
Jesienna Stara odmiana deserowa. Owoce bardzo smaczne o posmaku malin.2 letnie drzewko owocowe o wysokości około 150 cm. Sadzonka z gołym korzeniem zabezpieczona w zbiorczym balocie.
Jabłoń Oliwka Żółta (PAPIERÓWKA) STARA ODMIANA
Przedsprzedaż. Wysyłka: marzec .
Wczesna odmiana deserowa i przetwórcza. Bardzo odporna na mróz.2 letnie drzewko owocowe o wysokości około 150 cm. Sadzonka z gołym korzeniem zabezpieczona w zbiorczym balocie.
Jabłoń Kosztela STARA ODMIANA
Przedsprzedaż. Wysyłka: marzec .
Stara polska odmiana o specyficznym bardzo słodkim, soczystym miąższu. Wytrzymała na mróz.2 letnie drzewko owocowe o wysokości około 150 cm. Sadzonka z gołym korzeniem zabezpieczona w zbiorczym balocie.
Jabłoń Antonówka Zwykła STARA ODMIANA
Przedsprzedaż. Wysyłka: marzec .
Odmiana bardzo wytrzymała na mróz i doskonała na różnego rodzaju przetwory.2 letnie drzewko owocowe o wysokości około 150 cm. Sadzonka z gołym korzeniem zabezpieczona w zbiorczym balocie.
2. Śliwy
Śliwy, szczególnie odmiany wczesne, dostarczają owoców idealnych na przetwory. Warto pamiętać, że śliwy są bardziej podatne na choroby grzybowe, dlatego wymagają regularnego przycinania.
Śliwa Węgierka Zwykła
Przedsprzedaż. Wysyłka: marzec .
Doskonała odmiana przetwórcza. Idealna do ciast i powideł. Bardzo obficie plonuje.2 letnie drzewko owocowe o wysokości 150 - 180 cm. Sadzonka z gołym korzeniem zabezpieczona w zbiorczym balocie.
Śliwa Renkloda Ulena
Przedsprzedaż. Wysyłka: marzec .
Drzewo bardzo plenne, owoce duże - doskonałe do bezpośredniego spożycia i na kompoty.2 letnie drzewko owocowe o wysokości 150 - 180 cm. Sadzonka z gołym korzeniem zabezpieczona w zbiorczym balocie.
Śliwa President
Przedsprzedaż. Wysyłka: marzec .
Odmiana o bardzo dużych, smacznych owocach deserowych. Jedna z najodporniejszych i bardzo plenna.2 letnie drzewko owocowe o wysokości 150 - 180 cm. Sadzonka z gołym korzeniem zabezpieczona w zbiorczym balocie.
Śliwa Węgierka Dąbrowicka
Przedsprzedaż. Wysyłka: marzec .
Polska odmiana deserowa i przetwórcza. Większe owoce i wcześniejsza od W. Zwykłej2 letnie drzewko owocowe o wysokości 150 - 180 cm. Sadzonka z gołym korzeniem zabezpieczona w zbiorczym balocie.
3. Wiśnie i czereśnie
Wiśnie i czereśnie to drzewa, które zachwycają zarówno w okresie kwitnienia, jak i owocowania. Wybierając odmiany szczepione na karłowych podkładkach, ograniczysz ich wzrost, co ułatwi zbiór owoców.
Wiśnia Łutówka
Przedsprzedaż. Wysyłka: marzec .
Najpowszechniejsza odmiana Wiśni. plenna, niezawodna, smaczna.2 letnie drzewko owocowe o wysokości około 150 cm. Sadzonka z gołym korzeniem zabezpieczona w zbiorczym balocie.
Wiśnia Sabina
Przedsprzedaż. Wysyłka: marzec .
Polska wczesna odmiana bardzo plenna i smaczna. Deserowa i na soki.2 letnie drzewko owocowe o wysokości około 150 cm. Sadzonka z gołym korzeniem zabezpieczona w zbiorczym balocie.
Czereśnia Kordia
Przedsprzedaż. Wysyłka: marzec .
Drzewko o bardzo dużych, smacznych i twardych owocach - dobrych do transportu i przechowywania.2 letnie drzewko owocowe o wysokości 150 - 180 cm. Sadzonka z gołym korzeniem zabezpieczona w zbiorczym balocie.
Czereśnia Burlat
Przedsprzedaż. Wysyłka: marzec .
Wczesna odmiana o dużych, soczystych owocach. Doskonała na działki.2 letnie drzewko owocowe o wysokości 150 - 180 cm. Sadzonka z gołym korzeniem zabezpieczona w zbiorczym balocie.
3. Grusze
Grusze to doskonały wybór, zwłaszcza odmiany o późnej dojrzałości. Potrzebują gleby wilgotnej i żyznej oraz regularnego podlewania w okresach suszy.
Grusza Faworytka (KLAPSA)
Przedsprzedaż. Wysyłka: marzec .
Najcenniejsza deserowa odmiana letnia. Bestseller drzew owocowych.2 letnie drzewko owocowe o wysokości około 150 cm. Sadzonka z gołym korzeniem zabezpieczona w zbiorczym balocie.
Grusza Konferencja
Przedsprzedaż. Wysyłka: marzec .
Odmiana deserowa, najpopularniejsza w Europie. Odporna na parcha.2 letnie drzewko owocowe o wysokości około 150 cm. Sadzonka z gołym korzeniem zabezpieczona w zbiorczym balocie.
Grusza Bonkreta Williamsa
Przedsprzedaż. Wysyłka: marzec .
Cenna odmiana deserowa i przetwórcza. Niezawodnie plenna.2 letnie drzewko owocowe o wysokości około 150 cm. Sadzonka z gołym korzeniem zabezpieczona w zbiorczym balocie.
Grusza Lipcówka kolorowa
Przedsprzedaż. Wysyłka: marzec .
Najwcześniejsza odmiana gruszy. Odporna na choroby.2 letnie drzewko owocowe o wysokości około 150 cm. Sadzonka z gołym korzeniem zabezpieczona w zbiorczym balocie.
4. Orzech włoski
Orzech włoski to propozycja dla osób z większą działką. Jego orzechy są nie tylko smaczne, ale też bogate w wartości odżywcze. Drzewo to wymaga stanowiska nasłonecznionego i dobrze przepuszczalnej gleby.
Orzech włoski – Jacek (z siewu) – duża sadzonka
Orzech włoski szczepiony – Mars w doniczce
Orzech włoski szczepiony – Koszycki (Jacek) w doniczce
Orzech włoski szczepiony – Markowski Słodki (Jacek) w doniczce
Najlepsze krzewy owocowe na działkę ROD
1. Porzeczki i agrest
Porzeczki (czarne, czerwone, białe) oraz agrest są krzewami mało wymagającymi, a ich owoce idealnie nadają się na przetwory. Lubisz naturalne metody ochrony roślin? Agrest świetnie nadaje się do ekologicznych upraw.
Porzeczka czarna krzaczasta
Porzeczka czerwona krzaczasta
Agrest czerwony krzaczasty
Agrest biały NA PNIU
2. Maliny
Maliny są jednymi z najpopularniejszych krzewów na działkę. Wymagają regularnego podlewania i dobrze nasłonecznionego miejsca, ale odwdzięczają się obfitym plonem.
Malina Delniwa w doniczce
Malina Polana w doniczce
Malina Polka w doniczce
Malina czarna Bristol w doniczce
3. Borówka amerykańska
Borówka amerykańska potrzebuje gleby kwaśnej, wilgotnej i dobrze przepuszczalnej. To krzew idealny dla osób szukających owoców bogatych w antyoksydanty.
Borówka amerykańska wysoka Bluecrop
Borówka amerykańska wysoka Chandler
Borówka amerykańska wysoka Patriot
Borówka amerykańska wysoka Bonus
4. Jeżyny
Jeżyny są mało wymagające i świetnie nadają się na działki w pełnym słońcu. Owoce są idealne do deserów, soków i dżemów.
Jeżyna bezkolcowa Navaho w doniczce
Jeżyna bezkolcowa Loch Ness w doniczce
Jeżyna bezkolcowa Thornfree w doniczce
Jeżyna bezkolcowa Triple Crown w doniczc
Jak dbać o drzewa i krzewy owocowe na działce?
Chcąc cieszyć się pięknem roślin, a w przyszłości smakiem ich owoców, musisz odpowiednio o nie dbać. Jak?
- Regularne podlewanie — szczególnie ważne w okresach lata i suszy, by zapobiec przesuszaniu gleby.
- Nawożenie — w uprawie roślin na swojej działce stosuj nawozy organiczne i nawozy zielone, by zapewnić roślinom odpowiednie składniki odżywcze.
- Przycinanie — przycinaj drzewa i krzewy zgodnie z wymaganiami gatunku, by kontrolować ich wzrost oraz poprawić owocowanie.
- Ochrona przed szkodnikami — używaj naturalnych środków ochrony roślin, aby zadbać o zdrowie swoich upraw.
Podsumowanie
Działka ROD to idealne miejsce na stworzenie owocowego raju, który dostarczy nie tylko smacznych plonów, ale także satysfakcji z własnych upraw. Kluczem do sukcesu jest odpowiednie przygotowanie gleby, wybór roślin dopasowanych do warunków działki oraz przestrzeganie zasad regulaminu ROD. Jabłonie karłowe, śliwy, porzeczki, maliny czy borówki amerykańskie to sprawdzone propozycje, które doskonale sprawdzą się na małej przestrzeni. Regularna pielęgnacja, nawożenie i ochrona roślin pozwolą cieszyć się zdrowymi owocami oraz pięknem ogrodu przez wiele sezonów.