Uprawa

Na czym polega okulizacja drzew owocowych?

Okulizowane Drzewka Na Szkółce

Drzewka owocowe można rozmnażać na kilka sposobów – jednym z szybszych jest szczepienie. Korzysta z niego praktycznie każda szkółka sadownicza. Choć na pierwszy rzut oka zabieg ten może się wydawać skomplikowany, w rzeczywistości może sobie z nim bez większego problemu poradzić nawet początkujący amator. Szczepienie można przeprowadzić na kilka sposobów – poniżej przyjrzymy się bliżej metodzie polecanej przez doświadczonych sadowników, czyli okulizacji.

Czym jest okulizacja?

Okulizacja, inaczej oczkowanie, to metoda letniego szczepienia drzew polegająca na zespoleniu pąka liściowego (tzw. oczka) odmiany szlachetnej z podkładką, czyli pędem innego drzewa lub krzewu, zwykle odmiany uprawnej. Zabieg okulizacji jest polecany ze względu na dużą wydajność (z pojedynczego zrazu można uzyskać tyle oczek, ile jest na nim pąków) i skuteczność – letnie warunki atmosferyczne sprzyjają szybszemu zrastaniu się okulantów i szczepienia częściej się przyjmują. Ponadto okulizacja daje bardzo duże pole manewru – pozwala m.in. uzyskiwać kilka różnych rodzajów owoców na jednym pniu czy wprowadzić różnokolorowe kwiaty do jednej korony jako dodatkowy wiosenny walor estetyczny ogrodu.

W jakich terminach można okulizować drzewa owocowe?

Najlepszy okres na letni zabieg szczepienia przypada na czas aktywności tkanki twórczej, czyli tzw. miazgi. Okulizację można zatem przeprowadzać w dwóch terminach:

  • Maj-czerwiec – wykorzystuje się tutaj oczko żywe, a pąk wyrasta jeszcze w tym samym sezonie.
  • Lipiec-sierpień – oczko śpiące, z którego pąk wyrośnie dopiero kolejnej wiosny.

W praktyce szczepienie przez stosowanie okulizacji przeprowadza się najczęściej od połowy lipca do połowy sierpnia.

Warto pamiętać, że szczepienia takie dają pierwsze owoce po 2-3 latach od przeprowadzenia zabiegu.

Okulizacja krok po kroku

Krok 1 – Przygotowanie podkładki

Zazwyczaj wykorzystuje się tutaj ten sam gatunek, z którego pochodzi odmiana szlachetna. Wybrane drzewko warto okopać i obficie podlewać przez dwa tygodnie przed zabiegiem. Przed samym zabiegiem należy przetrzeć pęd szmatką, żeby oczyścić go z ziemi i zapobiec zanieczyszczeniu miejsca łączenia.

Krok 2 – Pobranie zrazów okulizacyjnych

Wczesnym rankiem dnia zabiegu należy ściąć jednoroczne pędy (zrazy) z nasłonecznionej części korony, a następnie usunąć z nich liście – najlepiej obciąć je stosunkowo blisko blaszki i zostawić ogonek, żeby nie uszkodzić oczka (ogonki usuwa się później delikatnie przed samym zabiegiem). Jak już wspomniano, pojedynczy zraz pozwala pozyskać wiele oczek.

Miejsca Odcięcia Liści

Krok 3 – Okulizacja

Wbrew pozorom zabieg okulizacji jest bardzo prosty – wystarczy wykonać łącznie trzy cięcia. Okulizuje się zazwyczaj kilka-kilkanaście centymetrów nad ziemią, zależnie od wysokości podkładki. Ze zrazu wycina się na płasko oczko z korą i cienką warstwą drewna (ok. 2-3 cm długości/0,5 cm szerokości). Na podkładce, najlepiej od północnej strony, żeby przeszczepiany pąk nie uległ przesuszeniu, wykonuje się od góry dwa nacięcia kory – najpierw delikatne skośne, później płaskie pionowe (nad pierwszym, powierzchnia cięcia powinna być dostosowana do wielkości wyciętego oczka). To drugie powinno ściąć korę w taki sposób, aby powstała “kieszonka”, w którą będzie można włożyć oczko. Następnie delikatnie wsuwa się przygotowane oczko (od góry) w nacięcie na podkładce (pąkiem na zewnątrz). Trzeba przy tym uważać, żeby nie uszkodzić pąka. Po połączeniu oczka z podkładką miejsce zabiegu zabezpiecza się paskiem foliowym.

Zestaw 5 sadzonek Czereśni – najlepsze odmiany

104,50 

Wysyłka: do 10 dni roboczych

5 drzewek najpopularniejszych odmian Czereśni. 5 x

2 letnie drzewko owocowe o wysokości 150 - 180 cm. Sadzonka z gołym korzeniem zabezpieczona w zbiorczym balocie.

Zestaw 3 sadzonek Wiśni

59,70 

Wysyłka: do 10 dni roboczych

3 drzewek najpopularniejszych odmian Wiśni. 3 x

2 letnie drzewko owocowe o wysokości około 150 cm. Sadzonka z gołym korzeniem zabezpieczona w zbiorczym balocie.

Zestaw 3 sadzonek Śliw – długi zbiór

59,70 

Wysyłka: do 10 dni roboczych

3 drzewka Śliw o różnych porach dojrzewania owoców. 3 x

2 letnie drzewko owocowe o wysokości 150 - 180 cm. Sadzonka z gołym korzeniem zabezpieczona w zbiorczym balocie.

Zestaw 5 sadzonek Śliwek – najlepsze odmiany

99,50 

Wysyłka: do 10 dni roboczych

5 drzewek najpopularniejszych odmian Śliw. 5 x

2 letnie drzewko owocowe o wysokości 150 - 180 cm. Sadzonka z gołym korzeniem zabezpieczona w zbiorczym balocie.

Krok 4 – Sprawdzenie przyjęcia

Po 2 tygodniach przeprowadza się kontrolę przyjęcia szczepienia – zraz powinien wyglądać zdrowo i świeżo. Jeśli zabieg przeprowadzono prawidłowo, oczko prawie na pewno się przyjmie.

Krok 5 – Przycięcie podkładki

Na wiosnę ścina się podkładkę ok. 1 cm nad oczkiem i wycina się wszystkie pędy boczne oprócz tego wyrastającego z zaszczepionego oczka. Można zastosować palik/bambus i prowadzić młode drzewko przy podporze – zapewni to prosty wzrost.

Okulizowane Drzewka Na Szkółce

Przykłady podkładek dla popularnych gatunków drzew

Oto krótkie zestawienie popularnych gatunków drzew owocowych i dobrych podkładek pod ich odmiany szlachetne:

  • Jabłoń – A2, M7, M9, M26, MM106, P14, P60.
  • Grusza – grusza kaukaska, pigwa S.
  • Śliwa – ałycza (śliwa wiśniowa), Pixy, węgierka Wangenheima.
  • Czereśnia – antypka (wiśnia wonna), czereśnia ptasia, Gisela 5, PHL A i C.
  • Wiśnia – antypka.
  • Morela – ałycza, siewki moreli.
  • Brzoskwinia/nektaryna – ałycza, siewki brzoskwini mandżurskiej lub rakoniewickiej.

Jak ułatwić sobie okulizację?

Wykonanie równego przycięcia, które pozwoli dopasować oczko do podkładki może być kłopotliwe – na pewno będzie potrzebny do tego ostry nóż. Jeśli planuje się przeprowadzenie większej ilości okulizacji, warto rozważyć zakup specjalnego noża okulizaka – kształt i wyprofilowanie ostrza ułatwia wykonanie właściwych nacięć. Ponadto często ma też końcówkę pozwalającą łatwo podnieść i odchylić korę podkładki przy okulizacji w nacięciach w kształcie litery T (co robi się zwykle w przypadku szczepienia roślin ogrodowych, np. róż).

Innym sposobem na ułatwienie okulizacyjnego szczepienia drzew owocowych jest zastosowanie specjalnego sekatora. Jest to jednak drogi sprzęt, na który mogą sobie pozwolić raczej wyłącznie profesjonalni sadownicy.

Okulizacja – podsumowanie

Okulizacja to skuteczna metoda rozmnażania drzew i krzewów owocowych pozwalająca na zaszczepienie pędu pochodzącego z odmiany szlachetnej na bardziej odporną podkładkę. Przez wzgląd na to, że zabieg ten przeprowadza się latem, pozwala osiągnąć bardzo dobre wyniki – przyjmują się niemal wszystkie szczepienia, jeśli zabieg przeprowadzono prawidłowo. Właśnie z tego względu z tej metody szczepień najczęściej korzystają profesjonaliści. Dzięki okulizacji możemy także osiągnąć bardzo ciekawe połączenia, np. śliwy, brzoskwinie i morele na jednym drzewie, jeśli zaszczepimy je na podkładce z ałyczy (choć wyprowadzenie takiego drzewa będzie kłopotliwe).

5 komentarzy w “Na czym polega okulizacja drzew owocowych?

  1. Grzegorz pisze:

    Mam mirabelkę, która wyrosła z pnia wyciętej starej śliwy. Mirabelka ma już około 4 lat. Na wysokości około metra od ziemi, rozkrzewiły się cztery pędy około 1 cm średnicy. W tym roku już są pierwsze owoce. Czy na takiej podkładce można jeszcze dokonać okulizacji. Na jakiej wysokości. W zeszłym roku próbowałem dokonać kilku okulizacji na dwóch pędach w wysokości 15- 20 cm od ich rozgałęznienia od pnia. Operacja nie udała się, te pędy miały około 3 lat. Nie wiem gdzie i jaki popełniłem błąd .

    1. DrzewkaOwocowe24.pl pisze:

      Dzień dobry,
      Okulizacja na starszych pędach jest trudna, trzeba sprawdzać czy jest “miazga” czyli zielona, kleista warstwa podskórna. Na starszych pędach miazga szybko schodzi i trzeba ten zabieg przeprowadzić dość wcześnie, zależne to jest również od pogody. W czasie suszy przyjęcia są gorsze.
      Na takim drzewku jak Pan opisuje łatwiej było by przeprowadzić szczepienie zimowe, było by efektywniejsze.
      Jak to zrobić opisujemy w artykule
      https://drzewkaowocowe24.pl/szczepienie-drzew-owocowych-na-czym-polega-metody-i-sposoby-rozmnazania/
      Pozdrawiamy.

  2. Anna pisze:

    Witam. Kiedy można przesadzić zaszczepione drzewko czereśni metodą okulizacji miesiąc temu. Czy można jesienią Czy lepiej poczekać do wiosny?

    1. DrzewkaOwocowe24.pl pisze:

      Dzień dobry,
      Oba te terminy będą dobre – późna jesień lub wczesna wiosna.
      Pozdrawiamy.

  3. Marek pisze:

    Mam starszą różę która od wielu lat już nie kwitnie. Czy mogę ją zaszczepic przez okulizację? Koniecznie trzeba to zrobić w szyjkę korzeniową, ? Posiadam różę wielokwiatowa

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *