Oliwnik baldaszkowaty – informacje, uprawa i właściwości

Oliwnik baldaszkowaty (często spotykany również pod nazwą oliwnik baldaszkowy) to jeden z najciekawszych, zarówno pod względem wizualnym, jak i smakowym, krzewów. Jego łacińska nazwa to Elaeagnus umbellata. Oliwnik, choć niezwykle pożyteczny, wciąż jest mało popularnym i rzadko spotykanym krzewem w naszym kraju. Warto jednak poznać bliżej jego cechy i zasadzić tę roślinę w swoim ogrodzie, aby co roku cieszyć się smacznymi i ozdobnymi owocami. Co więc wiadomo o krzewie i jak należy go uprawiać?

Oliwnik baldaszkowaty – charakterystyka krzewu

Oliwnik baldaszkowaty pochodzi z Chin i Japonii, skąd w 1830 roku został sprowadzony do Ameryki Północnej. Jego żółte i czerwone owoce stały się pożywieniem dla ptaków, co umożliwiło rozprzestrzenianie się krzewu na niemal cały świat, w tym również Europę. Nie jest znana dokładna data pojawienia się rośliny w Polsce, zaś jej obecność w Europie można było zauważyć już w latach 50. ubiegłego wieku.

Oliwnik to krzew dorastający do 1,5-4 metrów, w zależności od odmiany. Cechuje go rozłożysty pokrój o dwubarwnych liściach (z wierzchu zielone z białymi kropkami, a od spodu srebrzystobiałe). Od kwietnia do maja krzew wypuszcza rurkowate kwiaty, cechujące się pięknym, słodkim zapachem. Co ważne, oliwnik jest rośliną silnie miododajną, co sprawia, że sadownicy chętnie uprawiają krzew w swoich sadach owocowych w celu zwiększenia plonowania.

Owoce oliwnika dojrzewają już we wrześniu, jednak najlepszy smak uzyskują dopiero pod koniec października. Plony przybierają czerwony lub żółty kolor (w zależności od odmiany). Ich piękne, intensywne odcienie sprawiają, że oliwnik jest doskonałą ozdobą jesiennego ogrodu. Co ciekawe, niezerwane owoce nie marnują się, gdyż zimą stają się pożywieniem dla ptaków.

Oliwnik baldaszkowaty – uprawa w Polsce

Oliwnik to mało wymagający krzew, jednak warto stosować się do kilku podstawowych zasad pielęgnacji rośliny. Oliwnik może zostać zasadzony jako pojedynczy krzew (choć w przypadku niektórych odmian wymaga zapylacza) lub w formie szerokiego żywopłotu skomponowanego z kilku odmian. Roślina ta jest odporna na zanieczyszczenia powietrza i toleruje różne rodzaje gleby. Co ciekawe, oliwnik ma zdolność samonawożenia, dzięki czemu krzew może rosnąć nawet na zdegradowanym podłożu, jednocześnie je rekultywując.

Odmiany oliwnika baldaszkowego

Istnieje wiele odmian oliwnika baldaszkowego, jednak do najchętniej uprawianych w Polsce należą:

• Red Milan – To bardzo plenna odmiana, która powoduje wręcz uginanie się gałęzi pod ciężarem owoców. Charakteryzują ją duże, słodko-kwaśne plony, które dojrzewają pod koniec września. Do zawiązania owoców Red Milan potrzebuje zapylacza, np. odmiany Sweet Milan.
• Sweet Milan – Choć rodzi mniej owoców niż Red Milan, to charakteryzują się one pokaźniejszym rozmiarem i jeszcze słodszym smakiem. Tak jak poprzednik, do zrodzenia plonów wymaga drugiego zapylacza (może to być Red Milan).
• Amber – To odmiana szczególnie lubiana przez ptaki, która charakteryzuje się nietypowymi, żółtymi owocami. Rodzi największe spośród wszystkich plony, które dojrzewają we wrześniu.

Sadzenie oliwnika baldaszkowego

Oliwnik wymaga słonecznego stanowiska, jednak dobrze sobie poradzi także w półcienistych miejscach. Krzew rośnie najlepiej na glebach lekkich, o odczynie obojętnym lub lekko kwaśnym, jednak niestraszne mu także cięższe podłoża. Oliwnik szybko ukorzenia się w ziemi, a najlepszym terminem do posadzenia rośliny jest wiosna, choć krzew powinien się przyjąć także po jesiennym posadzeniu. Przy sadzeniu większej ilości sadzonek, warto zachować odstępy 1,5-2 metrów ze względu na rozłożysty pokrój dorosłego już krzewu.

Nawożenie oliwnika baldaszkowego

Oliwnik ma niesamowitą cechę samonawożenia. Dzieje się tak za sprawą wiązania przez korzenie azotu z powietrza, przez co krzew, mówiąc najprościej, samodzielnie się nawozi i nie wymaga wspierania innymi nawozami. Co ciekawe, oliwnik nawozi także znajdujące się w pobliżu rośliny, co pozytywnie wpływa na ich wzrost.

Rozmnażanie oliwnika baldaszkowego

Oliwnik można rozmnożyć poprzez zasianie jesienią nasion wprost do gruntu. Młode sadzonki należy następnie przesadzić w nowe miejsce. Trzeba jednak pamiętać, że ten sposób rozmnażania jest czasochłonny, dlatego chcąc posiadać więcej krzewów oliwnika, warto zakupić ukorzenione już sadzonki od sprawdzonego sprzedawcy.

Pielęgnacja oliwnika baldaszkowego

Krzew nie lubi przelewania, dlatego w czasie deszczowej pogody, warto odpuścić sobie podlewanie oliwnika. Jednak gdy oliwnik został posadzony w przepuszczalnej glebie, nawet nadmierne podlewanie nie powinno sprawić mu kłopotów. Podczas słonecznych dni, krzew należy podlewać regularnie, jednak niezbyt obficie.

Choć oliwnik jest rośliną mrozoodporną, warto zabezpieczyć go przed zimą w pierwszy rok po posadzeniu. W regionach chłodniejszych (np. górzystych), warto chronić krzew przed chłodem także przez kolejne 2-3 lata, aby roślina stała się silniejsza.

Jeśli chodzi o przycinanie oliwnika, jego pokrój można dowolnie kształtować, jednak należy pamiętać, aby nie przerzedzać rośliny zbyt mocno jednorazowym cięciem, gdyż może to wpłynąć na obfitość owocowania. Warto także zadbać o regularne odchwaszczanie przestrzeni wokół oliwnika, aby niechciane rośliny nie zabierały cennych składników odżywczych.

Owoce oliwnika i ich właściwości

Według wielu osób zebrane owoce najlepiej smakują w stanie świeżym, tuż po zbiorach, jednak doskonale sprawdzają się także do sporządzania przetworów. Z plonów można zrobić soki, nalewki, wina, a także dżemy. To także doskonały dodatek do ciast.

Owoce oliwnika to przede wszystkim bogate źródło witamin A, C i E. Co więcej, oliwnik cechuje się wysoką zawartością minerałów, kwasów organicznych, białek i cennego dla organizmu likopenu. Warto zaznaczyć, że oliwnik ogranicza ilość szkodliwych dla organizmu wolnych rodników, które uznaje się za przyczyny powstawania nowotworów.

Oliwnik baldaszkowaty – podsumowanie

Oliwnik baldaszkowaty to niezwykle ciekawy krzew, który nie tylko świetnie się prezentuje, ale także cechuje się pysznymi i cennymi dla zdrowia owocami. Dzięki małymi wymaganiami stanowiskowymi i pielęgnacyjnymi oliwnik jest prostym w uprawie krzewem, który wiosną wypuszcza pachnące kwiaty, jesienią zaś obficie plonuje. Warto więc posadzić roślinę w swoim ogrodzie, aby co roku cieszyć się wyjątkowo prezentującym się krzewem. Należy jednak pamiętać, aby wybierać sadzonki od sprawdzonych, rzetelnych sprzedawców.