Najczęstsze szkodniki drzew owocowych – praktyczny poradnik

Drzewa i krzewy owocowe często atakowane są przez szkodniki, które wpływają nie tylko na dojrzewające owoce, ale także na całą roślinę, nierzadko prowadząc do jej obumierania. Istnieją jednak skuteczne sposoby na zwalczanie szkodników i zapobieganie im, aby móc co roku cieszyć się obfitymi zbiorami. Jakie wyróżniamy gatunki szkodników, jak rozpoznać ich obecność na roślinach i jakie są sposoby zwalczania i zapobiegania niechcianym gościom?

Gatunki szkodników drzew owocowych – jak rozpoznać ich żerowanie?

Szkodniki drzew i krzewów owocowych mają ogromny wpływ na kondycję całej rośliny, a najczęściej przyczyniają się do zmniejszenia zbiorów i pogorszenia jakości owoców. Obecność larw może mieć także wpływ na owocowanie w kolejnych sezonach, dlatego szybkie rozpoznanie szkodników i odpowiednia pielęgnacja roślin pomogą w uchronieniu drzew we własnym sadzie. Jakie wyróżniamy gatunki szkodników i jak je rozpoznać?

Owocówka jabłkóweczka

Drzewa owocowe najczęściej atakowane są przez tzw. owocówki. Larwy wylęgają się z owalnych, perłowych jaj motyli. Początkowo szkodniki są koloru kremowego, a po niedługim czasie zmieniają swój kolor na jasnoróżowy z brunatnymi plamami. Z larw przemieniają się w poczwarki o długości 1,5 cm i brązowym kolorze i podczas tego okresu ukrywają się w szczelinach kory.

Podczas żerowania owocówka jabłkóweczka atakuje – jak sama nazwa mówi – jabłonie. Wówczas gąsienice wgryzają się do owoców, z których czerpią miąższ, będący ich pożywieniem. Obecność owocówek sprawia, że owoce przedwcześnie opadają i są niewartościowe. Warto zaznaczyć, że owocówka jabłkóweczka żeruje także na drzewach takich jak grusze, morele, pigwy, czereśnie, czy orzechy włoskie.

Mówiąc o owocówkach, należy także wspomnieć o owocówce śliwkóweczce – szkodniku, którego gąsienice mają około 1,2 cm długości i początkowo są koloru białego z czarnym zakończeniem. Później larwy przybierają kolor różowy i żerują w podobny sposób jak owocówki jabłkóweczki, z tą różnicą, że śliwkóweczki najczęściej wgryzają się w śliwy, morele i brzoskwinie.

Kwieciak jabłkowiec

Osobniki dorosłe kwieciaka jabłkowca przybierają kształt grubej larwy o długości około 5 mm i żółto-brązowym kolorze, przez co często są niezauważalne. Kwieciak jabłkowiec atakuje drzewa owocowe takie jak jabłonie i grusze. Larwy wgryzają się w pąki kwiatowe, wyjadając ich wnętrza. Uszkodzone zawiązki opadają, uniemożliwiając rozwój owoców. Choć dorosłe owady są trudne do zauważenia, obecność kwieciaka mogą zdradzić brązowe nacięcia na działkach kielicha i wydobywające się z kielichów wczesną wiosną krople soku.

Mszyce

Mszyce są popularnymi szkodnikami, atakującymi wszystkie drzewa owocowe. Zwykle występują w dużych skupiskach, a najczęściej można je dostrzec na dolnej stronie liści, pod łuskami pąków i na korze pędów. W zależności od gatunku wyróżniają się kolorem białym, czarnym, zielonym lub żółtym. Obecność szkodników zdradzają m.in. pozwijane i wygięte liście, które błyszczą się pod światło i są lepkie w dotyku. Ma to związek z odchodami mszyc.

Bawełnica korówkowa

Bawełnica korówkowa to jeden z najbardziej obciążających drzewo szkodników. Zwykle atakuje jabłonie, grusze i pigwy, choć czasem można ją dostrzec również na innych drzewach i krzewach owocowych. Bawełnica pojawia się w dość dużych skupiskach, tworząc na gałęziach biały, przypominający watę, lepki nalot.

Owady, osiadając na gałęziach, wbijają się w nie i wysysają z nich cenne soki. To z kolei prowadzi do opadania owoców i zahamowania wzrostu rośliny. Ponadto drzewo może stracić odporność na choroby i mróz.

Przędziorki

Przędziorek owocowiec to roztocze z rodziny przędziorkowatych. Zwykle żeruje na dolnej stronie liści, wysysając z nich potrzebne do życia soki. Porażone liście charakteryzują się przebarwieniami i jasnymi plamami, a w przypadku mocnego ataku, przędziorki mogą doprowadzić nawet do zasychania i opadania liści i niedojrzałych jeszcze owoców.

Słonkowiec orzechowiec

Słonkowiec orzechowiec to chrząszcz, który zazwyczaj atakuje orzechy włoskie i laskowe. Larwy są kremowego koloru i najczęściej można je zauważyć wewnątrz robaczywych orzechów, gdzie się rozwijają. Dorosłe chrząszcze charakteryzują się długim ryjkiem, dzięki któremu mogą żerować na liściach drzew. W przypadku zauważenia w orzechach larw słonkowca, konieczne będzie trwałe zutylizowanie robaczywych owoców. Charakterystycznym objawem obecności larw są małe dziurki na skorupach orzechów.

Szpeciele

Szpeciele to szkodniki drzew z rodziny roztoczy. Zwykle atakują śliwy, grusze, jabłonie i orzechy włoskie. W przeciwieństwie do innych szkodników ze swojej rodziny posiadają narządy gębowe, które umożliwiają im nakłuwanie roślin i rozprowadzanie śliny, która nierzadko jest źródłem wirusów i grzybów wywołujących ciężkie choroby drzew.

Obecność szpecieli można zauważyć, obserwując powierzchnię liści. Najczęstszymi objawami żerowania są zwinięte końcówki liści, pomarszczone blaszki, przebarwienia, pęcherzyki, czy pordzewienie dolnej strony blaszki. Ponadto szpeciele mogą wnikać do wnętrza pąków, powodując ich nabrzmiewanie i pordzewienie owoców przy kielichu.

Namiotnik jabłoniowy

Namiotnik jabłoniowy jest szkodnikiem, który atakuje głównie jabłonie i pojawia się masowo co około 10 lat. Żółte gąsienice z czasem zmieniają się w szare szkodniki z czarnymi kropkami, a ich obecność może doprowadzić nawet do opadnięcia wszystkich liści z drzew. Żerujące larwy można dostrzec podczas obserwacji liści. Obserwację najlepiej przeprowadzić pod koniec kwietnia, gdy drzewo będzie posiadało młode liście.

Nasionnica trześniówka

Nasionnica trześniówka jest owadem z rzędu muchówek, którego obecność najczęściej możemy zauważyć w czereśniach i wiśniach. Muchy składają jaja na przełomie maja i czerwca bezpośrednio na owocach, a po około 2 tygodniach wewnątrz wiśni i czereśni można zauważyć białe larwy z czarnymi główkami. Gdy te wydostaną się poza owoc, chowają się w ziemi, gdzie zimują, a następnie w połowie maja wylęgają się z nich muchy.

Muchy cechują się czarnym tułowiem i przezroczystymi skrzydłami z charakterystycznymi poprzecznymi paskami. Ponadto pomiędzy skrzydłami, na środku tułowia znajduje się żółta tarczka.

Skutki obecności szkodników na drzewach owocowych

Szkodniki drzew i krzewów owocowych mają ogromny wpływ na funkcjonowanie całego sadu. Już jedno porażone drzewo może skutkować przenoszeniem szkodników na inne kwitnące rośliny sadownicze. Do skutków żerowania szkodników zaliczamy przede wszystkim negatywne działanie na owocowanie, co może prowadzić do ubogich zbiorów i owoców o słabej jakości. W ciężkich przypadkach szkodniki doprowadzają do przenoszenia ciężkich chorób, a nawet obumierania porażonych roślin.

Szkodniki drzew owocowych – zwalczanie

Porażone drzewa owocowe wymagają właściwej pielęgnacji, która pomoże w pozbyciu się żerujących szkodników. W przypadku gąsienic i much, doskonale sprawdzają się opaski lepowe i opaski z papieru falistego na pniach drzew. Z kolei przy szkodnikach, które żerują na pąkach kwiatowych, w okresie pękania pąków konieczne będzie wytrząsanie larw na wyłożoną pod drzewem siatkę, lub bezpośrednie obcinanie porażonych pąków.

W przypadku mszyc warto samodzielnie wykonać opryski na bazie czosnku, pokrzywy lub cebuli, które skutecznie zabijają jaja szkodników. Bawełnice korówkowe należy usuwać ręcznie, a powstałe na drzewie rany trzeba posmarować specjalnie przeznaczonym do tego środkiem. W pozostałych przypadkach warto skorzystać z chemicznych środków ochrony roślin, które pozwolą skutecznie zwalczyć żerujące owady i larwy.

Jak zapobiegać występowaniu szkodników?

Szkodniki są nieodłączną częścią prowadzenia własnego sadu, dlatego warto zabezpieczać się przed ich występowaniem. Początkiem wiosny warto okleić pnie drzew lepem, co pozwoli wyłapać latające owady. Ponadto tuż po owocowaniu warto przekopać powierzchnię wokół drzew i krzewów, co umożliwi zabicie szkodników, które zimują jaja pod ziemią.

Na początku maja warto rozłożyć pod drzewami i krzewami cienkie włókniny, które zabezpieczą rośliny przed przedostawaniem się na zewnątrz dorosłych owadów. Nieodłącznym elementem zapobiegania szkodnikom i ich rozmnażaniu jest także regularna obserwacja drzew i pozbywanie się żerujących już owadów lub części porażonych roślin.

Podsumowanie

Drzewa owocowe mogą zostać zaatakowane przez wiele bardziej lub mniej popularnych szkodników. To z kolei najczęściej skutkuje małą ilością owoców i ich przedwczesnym opadaniem. Warto więc uważnie obserwować rośliny w przydomowym sadzie, zwalczać wszelkie zauważone owady i stale zapobiegać ich obecności, aby móc cieszyć się obfitymi zbiorami.