Parch jabłoni – skąd się bierze, jakie objawy wywołuje i jak wyleczyć chore drzewa?

Spośród wielu różnych chorób jabłoni najpowszechniej występującą jest parch. Skutkiem jej pojawienia się na drzewach jest obniżenie jakości zbieranych owoców, a objawy są dość łatwe do zauważenia i zidentyfikowania. Można i należy ją jednak zwalczać. Sprawdź jak rozpoznać chorobę, jak jej zapobiegać i jak leczyć porażone parchem drzewa.

Parch jabłoni – czym jest?

Parch jabłoni to choroba grzybowa wywoływana przez grzyb Venturia inaequalis. Do zakażenia dochodzi bardzo łatwo – z owocników uwalniane są tzw. zarodniki workowe, które wraz z prądami powietrza przenoszone mogą być na odległość kilkuset metrów. Wydarzenie to ma miejsce wiosną, kiedy na zewnątrz jest wilgotno i dość już ciepło. Dlatego też pierwsze objawy parcha jabłoni pojawiają się na drzewach niedługo potem – zwykle w maju.

Istnieją oczywiście odmiany bardziej i mniej narażone na zakażenie parchem jabłoni. Jeśli sadownicy lub ogrodnicy w Twojej okolicy mają z nim problem, wybierz jedną z odmian odpornych na chorobę – Novamac, Złotą Renetę, Freedom, Topaz, Red Love, Rosette, Chopin, Witos. Na uwagę zasługuje również Ariwa, odporna nie tylko na parcha, ale i mączniaka jabłoni.

Objawy choroby

Objawy parcha jabłoni wydają się początkowo niegroźne – na górnej stronie blaszki liści zaobserwować można zaobserwować okrągłe plamy o kolorze oliwkowym, pokryte aksamitnym nalotem będącym grzybnią z zarodnikami konidialnymi. W późniejszych etapach choroby plamy te mogą się zlewać ze sobą, następnie przybierać kolor brązowy. Na koniec zainfekowana tkanka obumiera i wykrusza się, a porażone liście opadają z drzewa przedwcześnie.

Objawy parcha jabłoni pojawiają się nie tylko na liściach, objąć mogą wszystkie niezdrewniałe tkanki drzewa – ogonki liściowe, zawiązki owoców, pędy, pąki, kwiaty i owoce wraz z szypułkami. Na owocach widoczne są nekrotyczne okrągłe plamy, w obrębie których owoc wytwarza warstwę korka jako warstwę zabezpieczającą przed utratą wody. Na powierzchni starszych owoców zwykle pojawiają się natomiast niewielkie plamy przypominające strup. Pamiętajmy, że porażonych jabłek nie należy spożywać ani na surowo, ani w postaci przetworów.

Zwalczanie parcha jabłoni

Najlepszym, co możemy zrobić w przypadku ataku parcha, jest jego natychmiastowe zwalczanie. Parch jabłoni możemy próbować zwalczać naturalnie (w uprawach ekologicznych i przydomowych ogrodach) lub za pomocą grzybobójczych środków ochrony roślin przeznaczonych dla drzew owocowych.

Możemy więc zastosować takie środki ochrony roślin jak Syllit 65 WP, Miedzian 50 WP, Kaptan zawiesinowy 50 WP czy Merpan 80 WP. Należy pamiętać, że oprysk należy wykonać dwa razy w odstępie od 5 do 7 dni – w ten sposób niszczymy nie tylko samą grzybnię, ale również zarodniki. Zabieg można wykonać w każdej fazie wzrostu, także w okresie kwitnienia jabłoni. Jeśli jednak po oprysku wystąpiły opady, należy go powtórzyć – obserwacja pogody jest więc dość istotna.

Warte polecenia są też opryski naturalne – jesienią przede wszystkim bardzo skutecznym roztworem mocznika. Opryskujemy nim nie tylko drzewo, ale również ziemię wokół niego oraz – koniecznie! – liście leżące pod drzewem. Na opadłych liściach nadal znajdują się bowiem zarodniki gotowe do zakażania kolejnych jabłoni. W ten sposób nie tylko likwidujemy chorobę, ale też zapobiegamy jej rozprzestrzenianiu się. Co istotne, roztwór mocznika skutecznie likwiduje także parcha gruszy i mączniaka prawdziwego.

Drugi preparat to wyciąg ze skrzypu polnego. Roztwór jest bezpieczny i możemy wykonać oprysk nim w każdym momencie, szczególnie intensywnie jednak poleca się go przeprowadzać od fazy pękania pąków kwiatowych do etapu zasychania kwiatów – w ten sposób unikniemy porażenia jabłek.

Jakie czynniki sprzyjają rozwojowi choroby?

Kiełkowanie zarodników grzyba następuje pod wpływem wilgoci i ciepła, a więc przy łagodnej i deszczowej pogodzie jest większe prawdopodobieństwo zakażania. To ważna informacja, bowiem między innymi od pogody zależeć będzie postępowanie mające na celu zapobieganie i zwalczanie parcha jabłoni.

Zapobieganie rozwojowi choroby

Aby zapobiegać pojawieniu się lub nawrotom choroby, poleca się wykonywać dwa zabiegi:

• grabienie liści – nawet jeśli na ich górnej stronie nie ma śladu zakażenia, to jednak parch może na opadłych liściach ukrywać się i bezpiecznie zimować. Jeśli więc Ty lub Twój sąsiad zmagacie się z tą chorobą jabłoni, koniecznie usuwaj wszystkie opadłe liście. Nie nadają się na kompost;
• opryski mocznikiem – zabieg ten należy wykonać jesienią, opryskując zarówno samo drzewo, jak i glebę wokół niego. Takie postępowanie pozwoli skutecznie zniszczyć zarodniki grzyba.

Przycinając jabłonie należy pamiętać, aby po każdym użyciu i przed rozpoczęciem przycinania każdego kolejnego drzewa, dezynfekować narzędzia (np maczając ostrze w denaturacie) – to dobra praktyka, która powinna wejść w krew każdemu ogrodnikowi.

Podsumowanie

Parch jabłoni jest chorobą bardzo powszechną i bardzo groźną, prowadzi bowiem do poważnych strat w owocach i osłabienia drzew, a dodatkowo bardzo łatwo się rozprzestrzenia na kolejne jabłonie. Należy więc zwalczać go już po pojawieniu się na liściach pierwszych jego objawów oraz podejmować działania zapobiegające rozwojowi choroby.