Pigwa – uprawa w ogrodzie, kiedy i jak zacząć?

Pigwa pospolita (Cydonia oblonga) to duży krzew z rodziny różowatych lub niewielkie drzewo, zazwyczaj dorastające do wysokości 3-5 metrów. Poza dobroczynnymi owocami, pigwa obdarowuje właścicieli pięknymi kwiatami, które cieszą oko przez cały maj. Uprawa własnej pigwy nie wymaga dużego wkładu pracy, jednak należy pamiętać o kilku ważnych zasadach. Jak więc wygląda uprawa pigwy w ogrodzie, czym charakteryzuje się roślina, jakie wyróżniamy odmiany pigwy i do czego można wykorzystać jej aromatyczne owoce?

Uprawa pigwy w Polsce

W Polsce krzewy pigwy wciąż nie są tak bardzo popularne. Zwykle wpływ na to mają obawy przed trudnościami w uprawie oraz błędne postrzeganie owocowania. Owoce pigwy przypominają bowiem kształtem gruszkę lub jabłko i wiele osób myśli, że tak właśnie smakuje pigwa. Nic bardziej mylnego! Owoc pigwy charakteryzuje kwaśny smak, a zbiory raczej nie nadają się do bezpośredniego spożycia. Zwykle owoce wykorzystuje się do przetworów. Niemniej jednak czasem odważni miłośnicy cytrusów decydują się na zjedzenie pigwy prosto z drzewa ;).

Pigwa pospolita – charakterystyka

Pigwa to roślina pochodząca z Azji, gdzie rośnie dziko. Mówi się, że w Europie pigwę uprawiano już za czasów starożytnej Grecji, gdzie doceniano jej owoce za właściwości lecznicze. Jak wcześniej wspomniano, w Polsce roślina ta wciąż nie jest popularna, jednak coraz więcej osób decyduje się na posadzenie krzewu we własnym ogrodzie głównie z powodów ekonomicznych i dekoracyjnych.

Te drzewka owocowe osiągają wysokość od 3 do 5 metrów, zatem pigwa nie należy do bardzo dużych roślin. Piękne kwiaty pigwy pojawiają się w maju, zdobiąc ogród różowymi lub białymi płatkami. Pigwa owocuje na jesień, a zbiory trwają od września aż do końca października, co jest wręcz idealnym czasem na przygotowanie zimowych przetworów. W zależności od odmiany roślina wytwarza owoce w kształcie gruszki lub jabłka.

Pigwa a pigwowiec – czym się różnią?

Wiele osób myśli, że pigwa i pigwowiec są tymi samymi drzewami. Główna różnica pomiędzy roślinami jest taka, że pigwowiec uprawiany jest głównie w celach dekoracyjnych. Ponadto pąki kwiatowe rozwijają się już w marcu lub w kwietniu. Kolejną różnicą jest wielkość owoców. Owoce pigwowca są nawet dwukrotnie mniejsze niż plony pigwy, ale cechują się większą aromatycznością. To jednak tylko niektóre cechy rozróżniające obie rośliny. Więcej o różnicach pomiędzy pigwą a pigwowcem pisaliśmy w naszym wpisie na blogu – kliknij tutaj.

Drzewko pigwy – odmiany

Odmiany pigwy dzieli się na dwie główne grupy: pigwę jabłkową oraz gruszkową. Wpływ na podział ma oczywiście kształt owoców. Warto wiedzieć, że pigwa to gatunek obcopylny, co oznacza, że obok siebie należy posadzić dwie różne odmiany rośliny. Jakie odmiany pigwy należą do poszczególnych grup?

Pigwa jabłkowa – odmiany

Najpopularniejsza z pigwy jabłkowej to przede wszystkim pigwa Konstantynopol. Roślina wywodzi się z Turcji, a jej owoce są duże i przypominają soczyste, żółte jabłka. Tę odmianę pigwy wyróżnia m.in. ciekawa powierzchnia z „fałdkami”.

Kolejnym przykładem pigwy z tej grupy jest pigwa pospolita Cydonia. Owoce rośliny są duże i bardzo aromatyczne, a miąższ jest twardy i cierpki w smaku. Tę odmianę najczęściej wykorzystuje się na różne przetwory.

Odmianą pigwy jabłkowej jest także pigwa Lescovac. Roślina pochodzi z Serbii, a jej żółte owoce charakteryzują się soczystym, ale dość kwaśnym miąższem, który zawiera w sobie ogromne ilości dobroczynnej pektyny.

Pigwa gruszkowa – odmiany

Do najpopularniejszych odmian pigwy gruszkowej należy zaliczyć pigwę Bereczki. Roślina ta pochodzi z Serbii, a jej owoce są podłużne i przypominające wyciągnięte gruszki. Przed dojrzeniem plony pokryte są gęstymi włoskami, w czasie zbiorów zaś odsłania się żółta skórka.

Innym przykładem pigwy gruszkowej jest pigwa Portugalia. Jej owoce są średniej wielkości i nierzadko występują w asymetrycznych kształtach z „fałdkami”. Portugalia w smaku jest słodko-kwaśna, lekko twarda i cierpka. Niektórzy nazywają ją „wytrawną”. Co ciekawe, ta odmiana po ugotowaniu zmienia kolor na czerwoną lub ciemnopurpurową.

Pigwa Vranja to kolejna odmiana z grupy gruszkowych. Co ciekawe, jej miąższ określany jest jako słodkawy i miękki. Owoce Vranji są duże i bardzo aromatyczne. Doskonale sprawdzają się przy produkcji przetworów, dżemów i soków.

Jak uprawiać pigwę?

Jak wcześniej wspomniano, uprawa pigwy nie należy do skomplikowanych zadań. Podstawą jest zapoznanie się z odpowiednią pielęgnacją drzewek, aby te zdrowo rosły i wypuszczały wiele owoców. Jak więc sadzić i uprawiać pigwę?

Sadzenie pigwy

Sadzonki pigwy są wrażliwe na wszelkie przymrozki, dlatego roślinę najlepiej posadzić późną wiosną. Drzewko lubi słoneczne i osłonięte od wiatru stanowiska. Najlepiej jest posadzić pigwę w żyznej i próchniczej ziemi o kwaśnym odczynie, jednak roślina powinna się przyjąć także w standardowym podłożu. Pigwę należy wsadzić do wcześniej wykopanego dołka na głębokość około 30 cm, a następnie podsypać stanowisko obornikiem, co zapobiegnie przesuszaniu podłoża.

Nawożenie pigwy

Pigwa lubi nawozy potasowe i fosforowe, które sprzyjają owocowaniu. Należy jednak pamiętać, aby nie nawozić rośliny zbyt często. Specjaliści zalecają stosowanie nawozów co 2-3 lata w dawce 10 gramów nawozu fosforowego oraz 8 gramów nawozu potasowego na 1 m². Aby dotrzeć do systemu korzeniowego rośliny, nawóz należy także rozsypywać.

Pielęgnacja pigwy

Ważne jest, aby pigwa nie została przemarznięta, gdyż drzewko źle znosi niskie temperatury. Należy więc jesienią wokół pnia usypać kopczyk ziemi, który ochroni korzenie przed mrozem. Warto także zamontować osłony przed wiatrem, które uchronią roślinę i jej gałęzie w przypadku wichury. Ze względu na dość płytki system korzeniowy, pigwę należy podlewać regularnie, aby nie dopuścić do przesychania podłoża. Pamiętaj również, aby systematycznie odchwaszczać roślinę i ściółkować podłoże, aby zapobiec niechcianym chwastom wokół drzewka.

Rozmnażanie pigwy

Zwykle pigwę rozmnaża się poprzez odkłady poziome lub pionowe. Wówczas odkłady przysypuje się ziemią, a z nich wyrastają pionowe pędy. Po osiągnięciu około 20 cm wysokości, pędy można oddzielić od rośliny matecznej i posadzić w nowym miejscu.

Innym sposobem na rozmnożenie pigwy jest wybranie i przygotowanie sadzonek pędowych. Każda z sadzonek powinna posiadać 3 węzły. Aby ukorzenić roślinę, należy umieścić ją w torfowo-piaskowym podłożu pod skosem. Po około 5 tygodniach pigwa powinna wypuścić korzenie. Wówczas roślina będzie gotowa do przesadzenia.

Niektóre osoby decydują się na pobranie nasion z owoców i wykiełkowanie ich, jednak należy liczyć się z tym, że takie drzewko rośnie przez wiele lat. Wysuszone wcześniej nasiona pigwy warto wysiać do gruntu w doniczce zimą, a powierzchnię należy przykryć warstwą ściółki. Po ustaniu mrozów warto przenieść roślinki do podłoża na zewnątrz.

Przycinanie pigwy

Cięcie pigwy należy wykonać w pierwszych latach po posadzeniu. Zabieg przeprowadza się wiosną, po rozpoczęciu wegetacji. W zależności od upodobań wyróżnia się dwa rodzaje zasadniczego cięcia pigwy:

• Korona pucharowa bez przewodnika – W tym przypadku gałęzie rośliny rozchodzą się na boki, a formowanie należy rozpocząć od usunięcia przewodnika. Przycinanie polega na pozostawieniu pięciu nowo wyrastających pędów. W następnym roku wszystkie pędy rosnące do środka korony należy usunąć, a zasadnicze konary skrócić na 2/3 długości.
• Korona prawie naturalna z przewodnikiem – Pierwsze piętro gałęzi zwykle znajduje się około 60 cm nad ziemią, dlatego wszystkie konary poniżej powinny zostać usunięte. Kolejne piętra powinny zostać uformowane w odległości około 50 cm od poprzednich, w taki sposób, aby gałęzie się nie plątały. Po kilku latach regularnego formowania drzewka osiąga ono luźną, szeroką koronę.

Szkodniki i choroby pigwy

Zwykle pigwę atakują szkodniki, które występują także na grusze. O ile roślina nie jest wrażliwa na popularnego parcha gruszy, to bakteryjna zaraza ogniowa może wyrządzić poważne szkody. Jej objawami są zamierające owoce, które utrzymują się na pędach, na korze zaś pojawiają się nabrzmiałe, wodniste punkty.

Innymi niebezpieczeństwami dla pigwy są monilioza, mączniak, czy brunatna plamistość liści. Zaatakowane przez szkodniki obszary należy spryskać odpowiednimi preparatami, a porażone pędy sprawnie wyciąć około 15 cm poniżej miejsca zainfekowania.

Owoce pigwy i ich właściwości

Właściwości owoców pigwy są wręcz nieocenione. Przede wszystkim pigwa doskonale poprawia odporność organizmu i oczyszcza przewód pokarmowy, podnosząc apetyt. Ponadto owoce pigwy mają działanie przeciwzapalne i wpływają na regenerację wątroby. Zawarte w roślinie pektyny zapobiegają gwałtownym skokom poziomu cukru we krwi oraz zmniejszają ryzyko cukrzycy i zbyt szybkiego wzrostu masy ciała. Warto także zaznaczyć, że pigwa zapobiega wymiotom, biegunce i wzdęciom.

Zastosowanie owoców pigwy

Pigwa zwykle jest wykorzystywana do przetworów. Owoce pigwy doskonale nadają się na konfiturę, która jest niezbędnym dodatkiem zimowych herbat. Co więcej, z pigwy można wykonać nalewki, kompoty i soki, a ponadto owoce doskonale wkomponują się w ciasta drożdżowe. Warto wiedzieć, że miłośnicy naturalnej pielęgnacji ciała mogą stworzyć własne kremy z pigwy, które nadają się do różnych typów skóry i chronią ją przed czynnikami z zewnątrz.

Uprawa pigwy – podsumowanie

Owoce pigwy cechują się dobroczynnym wpływem na funkcjonowanie całego organizmu. Wbrew pozorom, uprawa pigwy nie jest trudna i wymagająca dużego wkładu pracy. Wystarczą regularne podlewanie, przycinanie i ochrona przed mrozem. Choć zbiory raczej nie nadają się do spożywania na surowo, warto posadzić pigwę w swoim ogrodzie, aby przez cały rok móc cieszyć się pysznymi przetworami.