Poziomka pospolita (Fragaria vesca) jest przedstawicielem rodziny różowatych, który pospolicie i naturalnie występuje w wielu regionach świata – w prawie całej Europie oraz części Azji i Ameryki Północnej. Ze względu na swoje smaczne i wartościowe owoce jest chętnie uprawiana także w polskich ogrodach. Ma niewielkie wymagania, a jej pielęgnacja jest stosunkowo prosta. Zobacz, jak uprawiać poziomkę w ogrodzie, aby zdrowo rosła i obficie plonowała.
Dlaczego warto mieć poziomkę w ogrodzie?
Niewielkie krzaczki poziomki ogrodowej są cennym źródłem składników o działaniu prozdrowotnym. Liście stanowią surowiec leczniczy – zawarte w nich flawonoidy mają działanie moczopędne, a garbniki łagodzą biegunki i są naturalnym antybiotykiem. Są też bogate w kwasy organiczne i sole mineralne. Warto więc je suszyć i przechowywać.
Owoce poziomki, poza tym, że są słodkie i pyszne, stanowią bogate źródło kwasów organicznych, karotenoidów, soli mineralnych i witamin (w tym witaminy C), które odżywiają organizm, regulują przemianę materii i odtruwają. Nasiona można wykorzystać jako peeling do twarzy, a same owoce poziomki – do wykonania maseczki idealnej do cery tłustej.
Czy uprawa poziomki jest trudna?
Nie, uprawa poziomek jest raczej prosta – rośliny te mają stosunkowo niewielkie wymagania glebowe, a ich pielęgnacja jest niekłopotliwa.
Najczęściej wybierane odmiany poziomek
Poziomki, podobnie jak w przypadku truskawek, dostępne są w sprzedaży w różnych odmianach. Te, które spotkać możemy w lasach i na ich obrzeżach, to poziomki leśne. W przydomowych ogrodach natomiast uprawia się poziomki ogrodowe – do najczęściej wybieranych odmian należą:
- Rugia – ma bardzo czerwone, wydłużone owoce
- Baron Solemacher – owocuje aż do października, rodzi większe owoce, żółte lub czerwone, bardzo smaczne i aromatyczne,
- Regina – niezwykle aromatyczne owoce tej odmiany poziomki mają kształt stożkowaty i dojrzewają nawet późną jesienią – jeszcze w listopadzie,
- Yellow Wonder – stosunkowo nowa odmiana o żółtych owocach.
Odmiany poziomek różnią się wielkością krzaczka oraz owoców, terminem kwitnięcia i owocowania oraz smakiem owoców. Warto wybierać różne, aby jak najdłużej cieszyć się smakiem świeżych owoców.
Uprawa poziomek – w gruncie czy donicach?
Poziomki sadzi się zarówno w gruncie, jak i w pojemnikach – donicach stojących i wiszących. Dobrze czują się na rabatach posadzone między innymi roślinami – tymiankiem, niskim grochem, marchwią, pietruszką i aksamitkami. Uprawa w donicach jest łatwiejsza ze względu na znacznie mniejsze ryzyko inwazji chwastów oraz ślimaków, dla których poziomka jest prawdziwym rarytasem.
Wymagania poziomek
Uprawę poziomek zaczynamy od wybrania dla nich odpowiedniego miejsca w ogrodzie. Należy zwrócić uwagę na rodzaj gleby i nasłonecznienie i wybrać im miejsce możliwie podobne do tego, które miałyby w swoich naturalnych warunkach.
Odpowiednie stanowisko – nasłonecznienie i wilgotność
Poziomki lubią stanowiska słoneczne lub lekko zacienione. W cieniu również sobie poradzą, ale ich owoce nie będą tak intensywnie wybarwione i słodkie jak w przypadku tych posadzonych w słońcu lub półcieniu. Należy pamiętać, że poziomki wymagają stale lekko wilgotnej gleby – ich uprawa na ciągle nasłonecznionym stanowisku może być więc ryzykowna ze względu na szybkie przesuszanie się gleby.
Wymagania glebowe
Krzaczki posiadają płytki system korzeniowy, nie lubią więc gleb piaszczystych i gliniastych. Idealne są dla nich gleby lekkie, żyzne, przepuszczalne i o kwaśnym odczynie. Jeśli nie możesz im takich zapewnić, posadź poziomki w donicach.
Pielęgnacja poziomek
Poziomki w ogrodzie są niekłopotliwe w uprawie, pod warunkiem że zapewnisz im optymalne warunki do wzrostu. Sadzenie poziomek jest drugim, po wyborze stanowiska, czynnikiem zapewniającym prawidłowy rozwój krzaczka. Sadzonki poziomki umieszczamy w uprzednio przygotowanych, niezbyt głębokich dołkach wykonanych co 20 – 30 cm. Pamiętać trzeba, aby stożek wzrostu znajdował się na poziomie ziemi.
Gleba, na której chcemy uprawiać poziomki, powinna zostać wcześniej starannie odchwaszczona – jeśli posadzimy poziomki do gleby nieoczyszczonej, chwasty szybko je zagłuszą, konkurując z nimi o wodę i składniki pokarmowe. Warto także zasilić ziemię obornikiem lub kompostem.
Nawadnianie
Poziomka pospolita, ze względu na swój system korzeniowy, musi mieć stale wilgotną glebę. Dlatego też, zwłaszcza w okresach upałów, należy ją codziennie nawadniać. Dobrym sposobem na utrzymanie wilgoci w glebie jest ściółkowanie roślin. Można wykorzystać do tego skoszoną trawę lub słomę.
Nawożenie
Pod względem nawożenia poziomka pospolita jest zupełnie bezproblemowa – doskonale reaguje na naturalne nawożenie kompostem lub przefermentowanym obornikiem. Należy jej natomiast ograniczyć nawożenie azotowe – jeśli z nim przesadzimy, pojawi się szara pleśń, szczególnie niebezpieczna dla uprawy poziomek. Porażone liście i kwiaty należy obciąć, w najgorszym razie usunąć i spalić całą roślinę.
Zimowanie poziomek
W przypadku poziomek uprawianych w gruncie zimowanie nie jest problemem – krzaczki są mrozoodporne. Inaczej jest, jeśli uprawisz poziomki w pojemnikach. Mogą one zostać w ogrodzie do pierwszych przymrozków, później należy przenieść je i przechowywać w chłodnym pomieszczeniu lub owinąć pojemniki słomą, tkaniną jutową lub włókniną – wszystkie dostępne są w sklepach ogrodniczych. Pod koniec zimy, gdy ustąpią już przymrozki, pojemniki należy wynieść na zewnątrz.
Rozmnażanie poziomek
Poziomki ogrodowe dzielimy na dwa rodzaje: poziomki bezrozłogowe i te wytwarzające rozłogi – wiedza o tym, jaką odmianę wybraliśmy, będzie miała wpływ na sposób ich rozmnażania.
Produkcja rozsady z poziomek rozłogowych jest bardzo prosta – rośliny macierzyste same wytworzą rozłogi, na których pojawią się młode rośliny. Kiedy już się ukorzeni, należy delikatnie wyjąć ją z ziemi, rozłogę odciąć, a następnie posadzić młodą poziomkę na miejscu dla niej przygotowanym.
Nieco trudniej jest jeśli chodzi o odmiany bezrozłogowe – te bowiem rozmnażają się wyłącznie z nasion. Wiosną należy wysiać nasiona do pojemnika z ziemią i podlewać regularnie – po około 4- 6 tygodniach od wysiewu pojawią się młode sadzonki, które po około trzech tygodniach można przenieść do gruntu.
Kwitnienie i owocowanie poziomki
W maju pojawiają się na krzaczkach pierwsze kwiaty – drobne, biało-żółte, o pięciu płatkach, w ilości od dwóch do dziesięciu na każdej łodydze. Już w czerwcu dojrzeć mogą pierwsze owoce poziomki – niektóre odmiany owocują aż do listopada. Jeśli kochasz ich smak, posadź kilka odmian tak, aby mieć dostęp do świeżych owoców przez całe lato i jesień.
Nadmiar owoców można zamrozić, ususzyć lub od razu po zbiorze przerobić na domowe nalewki, soki, dżemy i inne przetwory. Będą wspaniale smakowały i dostarczały składników odżywczych zimą.
Podsumowanie
Rozpoczynając od momentu sadzenia poziomki, poprzez jej uprawę i pielęgnację – warto stosować się do opisanych reguł i zasad. Dzięki temu Twoje poziomkowe krzaczki będą wspaniale rosły i obficie plonowały.
