Czarny bez rośnie dziko, ale sadzony jest także w przydomowych ogrodach w prawie całej Europie. To krzew ozdobny, powszechnie uważany również za roślinę leczniczą. Zarówno z owoców, jak i kwiatów czarnego bzu można zrobić pyszne przetwory.
Syrop z czarnego bzu, nalewki, wina czy soki stosowane są w medycynie naturalnej. Owoce czarnego bzu będą też świetne na dżem. Jak je przygotować, aby zachwycały swoim smakiem i aromatem? Sprawdź!
Czarny bez – charakterystyka i właściwości
Czarny bez ma podłużne liście, które są jasnozielone od spodu i ciemne na wierzchu. Kwitnie w maju oraz w czerwcu, a owocuje najczęściej od sierpnia do października. Wykazuje też odporność na mróz, choroby oraz szkodniki.
Krzew ten najlepiej rośnie na glebach próchniczych, bogatych w azot i wapń o pH w granicach od 5,5 do 6,5. Roślina dobrze czuje się na stanowisku słonecznym, co pozytywnie wpływa na kwitnienie i owocowanie.
W ofercie szkółki roślin owocowych drzewkaowocowe24.pl znajdziemy kilka odmian czarnego bzu:
Czarny Bez Sampo w doniczce
Czarny Bez Haschberg w doniczce
Czarny Bez Samyl w doniczce
Czarny Bez Korsor w doniczce
Czarny bez uznawany jest za roślinę posiadającą właściwości lecznicze i był stosowany już od wieków w medycynie ludowej. Owoce i kwiaty czarnego bzu zawierają naturalne składniki, dużo soli mineralnych i witamin, a także flawonoidy, które mogą wykazywać właściwości prozdrowotne, w tym przeciwzapalne i antyoksydacyjne.
Uważa się też, że kwiaty czarnego bzu mogą obniżać poziom cukru, pobudzać krążenie i działać rozkurczowo. Jakich innych właściwości leczniczych można się dopatrywać w tej roślinie? Może działać moczopędnie i przyspieszać przemianę materii oraz pozytywnie wpływać na ciśnienie krwi. Warto pić syrop z bzu w przypadku przeziębienia, ponieważ może wspomóc walkę z typowymi dla tej dolegliwości objawami i usunąć z organizmu toksyny. Czarny bez używany jest też do płukania gardła czy sporządzania okładów. Natomiast herbata z gorącym syropem z bzu czy deser z dodatkiem syropu to prawdziwy przysmak!
Kwiaty czarnego bzu zawierają olejki eteryczne, garbniki oraz sole mineralne i kwasy organiczne, natomiast owoce są bogate w witaminy z grupy B, witaminę A, wapń, fosfor, garbniki i witaminę C, która może mieć pozytywny wpływ na nasz układ odpornościowy.
Syrop z kwiatów czarnego bzu czy owoców warto więc mieć w domowej apteczce. Nie należy jednak go pić ani podawać dziecku przed snem, ze względu na właściwości wykrztuśne.
Pamiętajmy również, że naturalne metody leczenia nie zawsze są skuteczne, dlatego, w przypadku wystąpienia objawów grypy czy złego samopoczucia, przed zastosowaniem jakiegokolwiek leczenia, należy najpierw skonsultować się z lekarzem.
Jak smakuje czarny bez i czy można spożywać go na surowo?
Kwiat czarnego bzu ma słodki i przyjemny zapach oraz delikatny smak, natomiast owoce są cierpkie i kwaśne, dlatego sporządza się z nich soki i syropy, które mogą być świetnym dodatkiem do codziennej diety.
Warto pamiętać, że czarny bez zawiera prunazynę i sambunigrynę, dlatego nie powinniśmy spożywać kwiatów i owoców bez odpowiedniego przetworzenia. Jeżeli stosujemy takie metody obróbki jak gotowanie czy smażenie, szkodliwe związki szybko zostają zneutralizowane. Dobrym pomysłem jest także suszenie. Suszone kwiaty są w pełni bezpieczne, a dodatkowo mogą stanowić składnik naparów.
Przetworów z bzu czarnego nie należy podawać też osobom mającym alergię na tę roślinę.
Zbiór kwiatów i owoców bzu czarnego
Czarny bez dojrzewa późnym latem i wczesną jesienią, w zależności od warunków pogodowych. Należy zbierać go tylko wtedy, gdy jest w pełni dojrzały i wszystkie kuleczki w baldachogronie mają niemal czarny kolor.
Dojrzałe owoce ścinajmy wraz z całymi baldachogronami, a dopiero później je oddzielajmy. Do pracy najlepiej używać rękawiczek, ponieważ owoce czarnego bzu charakteryzują się intensywnie ciemnym sokiem, przez co możemy pofarbować sobie dłonie.
Jeżeli zbieramy kwiat, warto po zbiorze rozłożyć go na papierze i pozostawić na godzinę, aby ewentualne robaczki mogły go opuścić. Można też delikatnie potrząsnąć kwiatami. Na zbiór kwiatów wybierzmy słoneczny dzień.
Jak zrobić syrop z czarnego bzu?
Syrop z czarnego bzu polecany jest szczególnie w okresie nawracających infekcji i w okresie jesienno-zimowym, kiedy odporność organizmu bywa obniżona. Gęsty syrop z czarnego bzu bez sztucznych dodatków można też dolać np. do herbaty. Jak go przygotować?
Kwiaty czarnego bzu – syrop z kwiatów czarnego bzu
Składniki:
- około 50 baldaszków (szukajmy dużych baldachów kwiatów czarnego bzu)
- 1 litr wody,
- 1 kilogram cukru (można zastąpić miodem).
Przygotowanie:
Białe kwiaty bez ogonków i łodyg zalewamy wrzącą wodą i odkładamy do ostygnięcia. Wystudzone i zalane wodą kwiaty wkładamy na dobę do lodówki.
Następnie przecedzamy je przez sitko, dodajemy cukier (można też sporządzić syrop bez dodatku cukru, a zamiast cukru dodać miód). Syrop z kwiatów czarnego bzu gotujemy, aż cukier się rozpuści i przelewamy do wyparzonych słoików. Pasteryzujemy przez około 15 minut. Jeżeli podczas gotowania syropu pojawi się piana, należy ją zebrać.
Owoce czarnego bzu – syrop z owoców czarnego bzu
Do przygotowania syropu potrzebujemy:
- 1 kilogram owoców czarnego bzu,
- 1,5 litra wody,
- 1 kilogram cukru.
Przygotowanie:
Umyte owoce wkładamy do garnka i dodajemy cukier. Całość zalewamy wodą, aż do przykrycia owoców. Gotujemy do momentu puszczenia soku i lekkiego odparowania wody. Gorący syrop z czarnego bzu wlewamy do wyparzonych butelek i odwracamy do góry dnem, pozostawiając do ostygnięcia. Chłodny syrop jest gotowy do spożycia. Po otwarciu należy przechowywać go w lodówce. W wyniku przechowywania może wytrącić się naturalny osad.
Przepis na dżem z owoców czarnego bzu
Składniki:
- 1 kilogram owoców czarnego bzu,
- 0,5 kilograma cukru,
- 0,5 szklanki wody.
Przygotowanie
Owoce zalewamy wodą i gotujemy do puszczenia soku. Następnie dodajemy cukier. Całość mieszamy do momentu całkowitego rozpuszczenia się cukru i gotujemy na małym ogniu. Kiedy dżem będzie miał gęstą konsystencję, przekładamy go do przygotowanych słoików i pasteryzujemy.
Nalewka z owoców czarnego bzu
Składniki:
- 1 kilogram owoców czarnego bzu,
- 2 szklanki wody,
- 1 szklanka cukru,
- 0,5 litra spirytusu,
- 0,5 litra wódki,
- sok z dwóch cytryn.
Przygotowanie:
Owoce zalewamy wodą. Całość gotujemy około 5 minut. Następnie przecedzamy przez gęste sitko. Do uzyskanego soku dodajemy alkohol i zalewamy sokiem wyciśniętym z cytryn. Przelewamy do dużego, wyparzonego słoika i pozostawiamy na tydzień. Następnie dodajemy cukier rozpuszczony w minimalnej ilości wody, mieszamy i odstawiamy na około 8 tygodni.
Przepis na wino z owoców czarnego bzu
Składniki (na 10 l wina o mocy 9-11 %):
- 6 litrów wody
- 1,9 kilograma cukru,
- 4 kilogramy owoców czarnego bzu,
- 4 gramy drożdży winiarskich,
- 20 gramów kwasku cytrynowego.
Przygotowanie:
Owoce obieramy z listków i szypułek, zalewamy wodą i gotujemy. Gdy powstały sok ostygnie, dodajemy zaczyn z drożdży i wlewamy do gąsiora. Po upływie doby gotujemy wodę z cukrem, a po przestudzeniu dodajemy 20 g kwasku i również wlewamy do gąsiora. Odstawiamy do fermentowania.
Napar z suszonych kwiatów bzu czarnego
Składniki:
- Suszony kwiat bzu,
- plasterek limonki,
- wrzątek,
- łyżeczka miodu (opcjonalnie).
Przygotowanie:
Kwiaty i limonkę zalewamy wrzątkiem. Pozostawiamy na kilka minut pod przykryciem. Dodajemy miód i gotowe!
