Maliny są jednymi z ulubionych owoców Polaków – ciężko byłoby znaleźć przydomowy ogródek czy sad, w którym właściciel nie uprawia choćby kilku krzaczków. Obecnie na rynku dostępnych jest około dwustu odmian tej rośliny – w pewnym stopniu różnią się one między sobą sposobem uprawy i pielęgnacji oraz kolorem, wielkością i smakiem owoców, ale ogólne wymagania i zasady ich hodowli pozostają niezmienne.
Jeśli planujesz rozpocząć uprawę malin lub masz już własne krzaczki, przeczytaj nasz praktyczny poradnik. Znajdziesz w nim podstawowe informacje dotyczące wyboru stanowiska dla malin, ich sadzenia, nawożenia, przycinania i pielęgnacji. Zapraszamy do lektury!
Wymagania stanowiskowe
Krzaczki malin można sadzić w jednym z dwóch terminów – wiosną lub jesienią. Zanim przejdziemy do omówienia optymalnego dla nich stanowiska, należy wspomnieć, że istnieją dwa rodzaje tych roślin:
- maliny letnie – owocują na pędach dwuletnich, raz w roku – od czerwca do lipca. Popularne odmiany malin letnich to Sokolica, Laszka czy Fallgold;
- maliny jesienne – to maliny powtarzające owocowanie na pędach jednorocznych. Na zbiory owoców możemy liczyć więc zarówno latem, jak i jesienią tego samego roku. Należą do nich między innymi Poranna Rosa, Polana, Polesie, Polka.
Z faktu tego wynikać będą pewne różnice w sposobie pielęgnacji tych dwóch rodzajów malin. Jednak wszystkie maliny potrzebują gleby o lekko kwaśnym odczynie (pH ok. 5,5 – 6,5), żyznej i lekko wilgotnej. Nie będą rosły ani na glebach suchych i piaszczystych, ani też na ciężkich i zbyt mokrych. W uprawie malin warto również wykorzystać stanowiska słoneczne i przewiewne.
Sadzenie malin
Krzewy malin możemy sadzić zarówno wczesną wiosną, jak i późną jesienią. Należy jednak zadbać o to, aby gleba była dobrze przygotowana – to sprawi, że sadzonki malin będą mogły wytworzyć silny system korzeniowy.
Jeśli mamy w ogródku gleby lekko kwaśne – sadzenie malin możemy rozpocząć bez szczególnych zabiegów przygotowujących. Jeśli nie, możemy ją skutecznie zakwasić za pomocą torfu lub siarczanu amonu.
Kiedy gleba jest przygotowana, możemy sadzić maliny. Warto pamiętać, że nie powinny one być zbyt głęboko umieszczone w ziemi – optymalna głębokość sadzenia wynosi 15 cm.
Trzeba pamiętać również o zachowaniu odpowiednich odległości między poszczególnymi szpalerami wynoszących od 1,5 do 2 metrów. Krzaki malin nie znoszą zaduchu, a wspomniane odległości zapewnią im optymalny przewiew. Z drugiej jednak strony trzeba je osłonić od silnych wiatrów. Po posadzeniu malin należy podlać sadzonki – wiosną obficie i regularnie, jesienią natomiast skąpiej.
Zabiegi pielęgnacyjne
Uprawa malin w ogrodzie nie jest trudna, ale o krzewy trzeba regularnie dbać. Potrzebują one zabiegów takich jak:
- nawożenie,
- nawadnianie,
- przycinanie i podwiązywanie,
- zapobieganie chorobom i szkodnikom.
Jak pielęgnować maliny w ogrodach przydomowych? Oto szczegółowe informacje.
Nawożenie
Nawożenie rozpoczyna się właściwie już przed posadzeniem krzaczków malin – można zastosować nawożenie organiczne, na przykład mieszając obornik z glebą, a następnie używać w sezonie wegetacyjnym nawozów mineralnych. Gleba bogata w składniki odżywcze zapewnia malinom prawidłowy wzrost, odporność na choroby oraz smaczne, jędrne owoce.
W ogrodzie przydomowym zarówno nawóz organiczny jak i mineralny możemy podawać wyłącznie doglebowo. Są one dostępne w każdym sklepie ogrodniczym. Warto jednak wiedzieć, że profesjonalni plantatorzy używają również nawozów dolistnych.
Jeśli chcemy mieć zdrowe owoce z własnego ogrodu, musimy pamiętać, że nawożenie malin powinno odbywać się na określonych zasadach. Wiosną i wczesnym latem stosujemy nawozy azotowe – pobudzają one krzewy malin do szybszego wzrostu. Późnym latem natomiast podajemy nawozy fosforowe oraz potasowe, które dobrze przygotowują system korzeniowy do zimowania i poprawiają jędrność owoców.
Podlewanie
W uprawie malin musimy utrzymywać stale lekko wilgotne podłoże. Oznacza to, że w czasie upałów nawadnianie krzaczków jest koniecznością. Warto kupić lub samodzielnie zrobić linię kroplującą, która zapewni stały dostęp wody do korzeni.
Przycinanie malin
Cięcie malin jest jednym z ważniejszych zabiegów. Jego termin zależy od odmiany malin, a orientacyjny schemat przedstawia się następująco:
- maliny letnie – w przypadku malin owocujących na pędach dwuletnich przycinamy właśnie te pędy, które zakończyły owocowanie. Odmiany letnie powinny mieć od trzech do pięciu pędów, co oznacza, że warto usunąć również pędy słabe i uszkodzone oraz te, na których nie wytworzyły się pąki kwiatowe. Możemy przycinać maliny wiosną lub jesienią;
- odmiany jesienne – w ich przypadku kwitną i owocują pędy jednoroczne. Przycinanie malin jesiennych odbywać się więc powinno jesienią, po zakończeniu zbiorów. Pędy wycina się tuż przy samej ziemi. Oczywiście zakwitną one na dwuletnich pędach, ale owoców będzie niewiele, lepiej więc jest je usunąć.
Ważnym zabiegiem dla maliny letniej jest jej podwiązywanie do podpór – dwuletnie pędy są długie i ciężkie, więc bez podparcia mogą się łatwo połamać. Jesiennych odmian natomiast nie podwiązuje się, ponieważ na wiosnę ścina się je przy ziemi.
Środki ochrony roślin
- zamieranie pędów,
- szara pleśń,
- mączniak prawdziwy,
- antraknoza malin.
Są to choroby grzybowe, które wystąpić mogą zarówno na pędach tegorocznych, jak i dwuletnich. Prowadzą one w szybkim czasie do obumarcia całej rośliny, a dodatkowo szybko rozprzestrzeniają się na całą plantację maliny, niszcząc całkowicie jej uprawę. Jeśli objawy choroby już się pojawią, należy jak najszybciej wyciąć wszystkie porażone pędy tuż nad ziemią, a pozostałe krzewy ratować stosowaniem chemicznych preparatów grzybobójczych.
Krzewy malin narażone są również na choroby bakteryjne i wirusowe oraz na inwazję szkodników uszkadzających liście malin oraz ich owoce. Jednoroczne pędy malin zwykle nękają mszyce i przędziorki, dwuletnie natomiast (poza wymienionymi) kwieciak malinowiec i kistnik malinowiec. Wszystkie je możemy usunąć poprzez stosowanie odpowiednich środków ochrony roślin.
W ogrodzie uprawa malin może się nie udać także z powodu zbyt dużej ilości chwastów zagłuszających krzaczki i zabierających im substancje odżywcze. Jeśli mamy zaledwie kilka roślin, wystarczy regularne ręczne pielenie. Dobrym pomysłem jest również ściółkowanie malin, które nie tylko ogranicza rozrost chwastów, ale też utrzymuje stale lekką wilgoć w glebie.
Sadzonki maliny
Uprawa malin ma tę zaletę, że z własnych krzewów możemy przygotować sadzonki, które posłużą do powiększenia plantacji lub uzupełnienia braków po usuniętych krzewach. Najczęściej wybieraną metodą jest rozmnażanie z odrostów korzeniowych. Co to znaczy i jak to zrobić?
Jedną z cech krzaków malin jest zdolność do tworzenia tak zwanych odrostów, czyli nowych pędów wyrastających z systemu korzeniowego. Taki pęd połączony jest korzonkiem z rośliną macierzystą – wystarczy tylko delikatnie go wykopać i odciąć od niej. Odrosty korzeniowe możemy pozyskiwać jesienią – od końca września aż do października.
Młoda sadzonka maliny powinna mieć długość około 30 cm i wykształcone korzenie – możemy od razu posadzić ją w miejscu docelowym, nie zapominając o uprzednim przygotowaniu gleby.
Owoce malin są smaczne, zdrowe i pełne witamin. Idealnie nadają się do przygotowania domowych soków, kompotów i konfitur, jako dodatek do ciast i tortów, lodów i koktajli lub do spożycia prosto z krzaczka. Jeśli tylko nie zaniedbasz pielęgnacji swoich krzewów, odwdzięczą Ci się obfitymi plonami.
