Pielęgnacja drzewek owocowych — ogólne zasady

Dekoracyjny wygląd drzew i perspektywa posiadania własnych, świeżych i zdrowych owoców sprawiają, że coraz więcej osób dysponujących choćby kawałkiem ziemi, decyduje się na zakup drzewek i krzewów owocowych. Ale aby móc rzeczywiście cieszyć się ich zdrowym wyglądem i plonami, trzeba zapewnić im właściwe warunki.

Na jakich stanowiskach i w jakiej glebie sadzić drzewka i krzewy? Jak je pielęgnować, przycinać i rozsadzać? Czy trzeba je podlewać i nawozić? Oto zasady pielęgnacji, które musi znać każdy hodowca drzew owocowych.

Znaczenie właściwej pielęgnacji drzewek i krzewów owocowych

Drzewka owocowe, tak jak wszystkie inne rośliny obecne w naszych ogrodach i przydomowych sadach, wymagają stosowania różnorodnych zabiegów pielęgnacyjnych, mających im zapewnić optymalne warunki do wzrostu i wydawania plonu. Każdy gatunek, a nawet różne odmiany tego samego gatunku, mają inne wymagania, a więc i ich pielęgnacja będzie różna.

Do wzrostu i plonowania drzewa owocowe potrzebują odpowiedniego stanowiska z określonymi warunkami glebowymi, ale także zabiegów takich jak:

• podlewanie,
• nawożenie,
• przycinanie,
• przyginanie pędów,
• formowanie korony,
• zabezpieczenie na zimę.

Terminy i technika wykonywania tych zabiegów uzależnione są od gatunku drzewka i jego wyjątkowych wymagań.

Przycinanie drzew owocowych

Cięcie drzew owocowych ma na celu uzyskanie odpowiedniego wzrostu drzewka oraz nadanie kształtu i rozpiętości korony. Przerzedzanie korony u starszych drzewek stanowi również istotny czynnik zapobiegania rozwojowi chorób grzybowych i wirusowych. I wreszcie – regularnie przycinając nasze drzewa, możemy zapewnić lepsze warunki świetlne owocom, dzięki czemu są one słodsze i lepiej wybarwione.

Cięcie drzew należy wykonywać w ściśle określonych terminach i stosując odpowiednie techniki. Nie zapominajmy również o używaniu dobrej jakości, ostrych narzędzi – dzięki temu cięcie będzie równe i nie spowoduje niepotrzebnego zniszczenia okolicznych tkanek drzewka.

Pamiętajmy, że narzędzia służące do przycinania należy dezynfekować po każdym drzewku, na przykład mocząc je na chwilę w denaturacie. W ten sposób unikniemy przenoszenia chorób z jednego drzewka na drugie.

Terminy i technika cięcia

Pod względem terminu wyróżniamy trzy rodzaje cięcia drzew i krzewów owocowych – cięcie zimowe, wiosenne oraz letnie. Dawniej stosowanego cięcia późną jesienią, nie poleca się wykonywać, osłabia ono roślinę i może skutkować jej przemarznięciem w czasie zimowych mrozów. Co istotne, pierwsze cięcie drzew owocowych wykonujemy zawsze wczesną wiosną. Jeśli więc zostały one posadzone jesienią, to kolejna wiosna będzie odpowiednim terminem. Natomiast drzewka i krzewy owocowe posadzone wiosną przycinamy od razu.

W przypadku drzew jednopędowych należy pozbyć się pędów bocznych, a sam pęd przyciąć na wysokości około 70 – 90 cm. Jeśli mamy drzewko z nisko osadzoną koroną, skracamy przewodnik do tej samej długości, a pędy wyrastające na wysokości do 50 cm – usuwamy. W przypadku drzew rozgałęzionych również usuwamy dzikie odrosty (do wys. 50 cm), przewodnik skracamy, natomiast pozostałe pędy boczne przycinamy następująco:

• pędy dłuższe niż 30 cm skracamy do długości 20 cm,
• całkowicie usuwamy zbyt grube, silne pędy boczne lub te rosnące pod kątem ostrym do przewodnika.

Cięcie letnie ma na celu w głównej mierze przerzedzenie korony i usunięcie wilków – są to cienkie pędy rosnące pionowo ku górze od pnia. Osłabiają one roślinę, pobierając składniki pokarmowe, a nie mają żadnej wartości dla sadownika. Wilki usuwamy poprzez silne cięcie, przy samej nasadzie pędu.

Letnie cięcie pozwala nam także nadać drzewku odpowiednią wielkość i spowolnić jego wzrost, pozytywnie wpływa również na dojrzewanie owoców. Drzewa pestkowe – morele, czereśnie, wiśnie, wczesne śliwy – przycinamy więc po zbiorze owoców. Drzewa ziarnkowe – gruszę i jabłoń- warto przycinać na około 4 tygodnie przed zbiorem. Dzięki temu owoce są lepiej doświetlone i nabierają słodyczy oraz pięknego rumieńca.

Pod względem techniki wyróżniamy natomiast cięcie odmładzające, prześwietlające i odnawiające. Cięcie odmładzające stosujemy na zaniedbaną, dawno nie formowaną i zbyt rozrośniętą koronę drzewka – przewodnik, konary i gałęzie należy w tym celu mocno skrócić.

Cięcie prześwietlające polega na usunięciu uschniętych, połamanych lub niewłaściwie rosnących gałęzi oraz wilków. Ma ono na celu zwiększenie dostępu promieni słonecznych do wszystkich warstw korony. Z kolei cięcie odnawiające polega na pozostawieniu na drzewku tylko części młodych gałęzi – starsze niż 3 lata są usuwane. Dzięki temu drzewko jest mniej rozłożyste, a jakość owoców wyższa.

Zabezpieczanie ran po cięciu jest zabiegiem, o którym nie wolno zapomnieć – kora, podobnie jak ludzka skóra, jest tkanką zabezpieczającą organizm przed wnikaniem drobnoustrojów chorobotwórczych. Miejsca cięcia należy natychmiast posmarować specjalną maścią. W przypadku niesprzyjających warunków atmosferycznych (wysoka wilgotność powietrza) przycinanie drzew owocowych należy nieco opóźnić, co pozwoli zapobiec rozprzestrzenianiu się chorób grzybowych.

Przyginanie pędów

Rośliny owocowe, a więc drzewka i krzewy owocowe, wymagają także przyginania pędów. Zabieg ten przyspiesza okres owocowania i zapobiega łamaniu się gałęzi pod ciężarem owoców, zwłaszcza w przypadku gałęzi rosnących pod zbyt ostrym kątem. Jeśli uda nam się zachować kąt prosty między przewodnikiem a pędami bocznymi, korona stanie się stabilna, odporna na złamania i lepiej owocująca.

Do przyginania możemy użyć narzędzi nieprofesjonalnych, za to skutecznych i dostępnych w każdej chwili:

• spinacze do odzieży – sprawdzają się w przypadku młodych, giętkich gałęzi. Wystarczy ponad każdą z nich przypiąć klamerkę do przewodnika – to zmusi je do wzrostu pod kątem prostym;
• ciężarki – ich stosowanie polecane jest w przypadku silniej zdrewniałych gałęzi. Ciężarki możemy wykonać samodzielnie, umieszczając w foliowych reklamówkach kamienie lub grudy ziemi;
• przywiązywanie gałęzi sznurkami – wystarczy jeden koniec sznurka przywiązać do gałęzi, drugi natomiast do kołka wbitego w ziemię. Odpowiednie napięcie sznurka spowoduje, że gałęzie będą rosły pod optymalnym kątem względem przewodnika.

Formowanie korony w następnych sezonach

Formowanie drzew i krzewów owocowych należy powtarzać w kolejnych latach. Usuwamy zbyt gęsto lub nieprawidłowo rosnące młode pędy, dzikie odrosty, gałązki połamane, zbyt grube lub chore. W wieku około 3 – 4 lat, kiedy korona jest już uformowana, stosujemy już tylko cięcia prześwietlające.

Zabezpieczenie roślin na zimę

Młode drzewa mogą zostać nieodwracalnie uszkodzone w czasie zimy. Dlatego też tak istotne jest ich odpowiednie przygotowanie do zimowania. W tym celu wokół pnia, do wysokości około 30 cm, usypać należy kopiec z ziemi lub kompostu – chroni on nie tylko sam pień, ale również system korzeniowy. Dobrze sprawdzą się także gałęzie jedliny, a nawet zebrane jesienią liście. Kiedy skończą się wiosenne przymrozki, kopce można usunąć. Więcej o zabezpieczeniu roślin znajdziesz w naszym innym wpisie dostępnym pod adresem https://drzewkaowocowe24.pl/jak-zabezpieczyc-drzewka-owocowe-na-zime/

Nawożenie

Aby uzyskać obfite plony, drzewa i krzewy owocowe należy regularnie nawozić – dostarczamy im wówczas składników mineralnych, które pobudzają ich wzrost i zapewniają im zdrowie. Szczególnej troski wymagać będą oczywiście sadzonki drzew owocowych po posadzeniu.

W połowie maja młode sadzonki drzew i krzewów owocowych nawozimy stosując uniwersalne nawozy wieloskładnikowe, po około 4 – 5 tygodniach zabieg powtarzamy. W ten sposób uzyskamy mocne przyrosty pozwalające prawidłowo wykształcić koronę rośliny. Wiosenne nawożenie kontynuujemy przez kolejne lata aż do chwili uformowania korony – wówczas nawożenie azotem redukujemy do niezbędnego minimum. Dzięki temu wzrost drzewek zwolni, a na roślinach pojawią się zawiązki pąków kwiatowych.

Pielęgnacja drzew owocowych wymaga pewnej wiedzy i doświadczenia. Wszystkie zabiegi wykonywane na młodych roślinach zapewnią nam jednak ich zdrowy i szybki wzrost, a w efekcie – duże plony smacznych i ładnych owoców.