Winorośl jest jednym z najchętniej uprawianych krzewów owocowych w ogrodach przydomowych. Świetnie czuje się w polskim klimacie, jest dość prosta w uprawie pod warunkiem zapewnienia jej odpowiednich warunków, obficie obdarza nas pysznymi owocami o wielu zastosowaniach. Jakby tego było mało – jest wyjątkowo dekoracyjna i silnie się rozrasta.
Dowiedzcie się jak wygląda uprawa winorośli – gdzie i kiedy sadzić krzaczki, jak o nie dbać, aby były zdrowe i zapewniły obfity plon. Do czego wykorzystać zebrane owoce. Czy uprawa winorośli jest trudna? Jakie zabiegi należy wykonywać? Zapraszamy do lektury.
Winorośl jako źródło zdrowia i ozdoba ogrodu
Głównym celem uprawy winorośli jest pozyskanie z niej owoców – winogron. Zawierają one moc witamin (A, C, E, K, wit. z grupy B) i minerałów (cynk, selen, wapń, żelazo, fosfor, potas, sód, miedź i inne), a także flawonoidów (naturalne antyoksydanty). W 100 g winogron jest zawartych tylko 69 kcal, a więc można je spożywać bez obaw o sylwetkę.
Winogrona wyśmienicie smakują prosto z krzaczka, ale są też wspaniałym surowcem do wyrobu wina, galaretek, kompotów, soków i dżemów. Zamrożone w całości owoce możemy wrzucać latem do napojów zamiast kostek lodu lub udekorować nimi tort bądź deser lodowy.
Uprawa winorośli ma jeszcze jedną zaletę – krzaczki silnie się rozrastają, szybko tworząc wysoką i gęstą ścianę zieleni. Można je więc oprzeć na ogrodzeniu lub ażurowej ścianie tarasu – osłonią nas przed letnim słońcem i ciekawskimi spojrzeniami przechodniów.
Odmiany winorośli
Winorośl w naszym klimacie radzi sobie dobrze, pod warunkiem jednak, że wybierzemy odmiany znoszące krótkie lato i mroźną zimę. Inne z kolei mogą rosnąć wyłącznie w klimacie śródziemnomorskim. Wyróżniamy dwa rodzaje odmian winorośli:
- odmiany deserowe – ich owoce najlepiej smakują prosto z krzaczka. Są duże, soczyste, mają cienką i delikatną skórkę. Ich miąższ jest gęsty i słodki. Do tych odmian należą min. Nero (ciemne), Boglarka (jasne), Arkadia (jasne), Reliance (różowe, bezpestkowe);
- odmiany deserowo – winne – są znacznie bardziej soczyste od deserowych, świetnie sprawdzają się jako surowiec do wyrobu przetworów i domowego wina. Szczególnie polecanymi odmianami są: Ontario (jasne), Venus (ciemne, bezpestkowe), Cayuga White (jasne).
Którą z odmian wybrać? Na to pytanie nie ma jednoznacznej odpowiedzi. Zanim zdecydujemy się na konkretną odmianę, należy sprawdzić, czy jesteśmy jej w stanie zapewnić odpowiednie warunki – trzeba więc zapoznać się z jej wymaganiami.
Uprawa winorośli
Czy uprawa winorośli jest prosta? Tak – pod warunkiem jednak, że znajdziemy dla niej miejsce o optymalnym poziomie nasłonecznienia, przewiewu i wilgotności oraz odpowiednich glebach.
Wymagania glebowo – klimatyczne winorośli
Winorośl najlepiej rośnie na glebach piaszczystych, piaszczysto – kamienistych oraz piaszczysto – gliniastych. Lubi gleby lekkie, zasobne w próchnicę, łatwo nagrzewające się i o pH 6,7 – 7. Ciężkie, słabo przewiewne, zimne i mokre gleby nie są dla winorośli dobrym miejscem.
Ale gleba to nie wszystko – ważne są także warunki klimatyczne. Uprawa winorośli najlepiej się udaje na stanowiskach słonecznych, osłoniętych od bardzo silnych wiatrów, o ekspozycji południowo – zachodniej lub południowej.
Sadzenie winorośli
Krzewy winorośli najlepiej sadzić na wiosnę, kiedy ziemia rozmarznie. Technicznie samo sadzenie nie jest szczególnie skomplikowane:
- wykop w ziemi dołek o głębokości około 30 cm i średnicy ok. 40 cm,
- wyjmij roślinę z doniczki tak, aby korzenie sadzonki nie uległy zniszczeniu,
- na dnie dołka umieść sadzonkę i przysyp ziemią,
- obficie podlej sadzonkę od razu po posadzeniu.
Mniej polecanym, ale dopuszczalnym, terminem sadzenia winorośli jest październik – listopad. Krzewy sadzone jesienią należy jednak okryć kopcami ziemi, aby nie przemarzły. Ochrona przed przymrozkami jest szczególnie istotna, bowiem to właśnie silne spadki temperatury są głównym wrogiem młodych upraw winorośli.
Warto również wspomnieć o gęstości sadzenia krzewów winorośli. A ta zależna jest od odmiany i sposobu prowadzenia sadzonek. Przyjmje się zakres 1-1,5 m między sadzonkami oraz 2-3 m między rzędami, a także około 70 cm od ściany budynku czy płotu. Odmiany rosnące silnie prowadzić należy w formach wyższych i sadzić w większych odstępach. Natomiast odmiany rosnące słabiej prowadzimy niżej i sadzimy gęściej.
Uprawa winorośli – nawożenie i podlewanie
Sadzonki winorośli tuż po posadzeniu należy podlać bezwzględnie. Kilkuletnie już rośliny tworzą bardzo silny i rozległy system korzeni, który świetnie radzi sobie z niedoborami wody. Nie ma więc potrzeby, aby je obficie nawadniać. Wyjątkiem są tu jednak okresy przedłużającej się suszy oraz susza przypadająca w czasie zawiązywania owoców – w takich przypadkach krzew należy podlać.
Nieco bardziej skomplikowana jest sprawa z nawożeniem winorośli. Pierwszy zabieg należy bowiem wykonać jeszcze przed umieszczeniem sadzonki w ziemi (chyba że sadzimy jesienią – wówczas obornika nie dodaje się) – świetnie sprawdzi się kompost, który należy starannie wymieszać z ziemią. Z nawozami jednak nie warto przesadzać – zbyt zasobna gleba skutkuje wprawdzie silnym wzrostem krzewu, ale też jego słabszym owocowaniem. Uprawa winorośli zakłada kolejne nawożenie dopiero w trzecim roku.
W przypadku starszych krzewów winorośli zaleca się trzy terminy nawożenia:
- na wiosnę, tuż po zdjęciu zimowych osłon,
- około 14 dni przed kwitnieniem,
- po zbiorach.
Uprawa winorośli – cięcie
W pierwszym roku uprawy należy przyciąć sadzonki przed zimą aby wzmocnił się ich system korzeniowy, a rośliny wytworzyły wiosną silne pędy. Sadzonki winorośli przycinamy nad 2 lub 3 oczkiem (pąkiem) i przysypujemy je ziemią dla ochrony bryły korzeniowej.
W kolejnych latach uprawy wykonujemy wiosenne cięcie sanitarne polegające na usunięciu przemarzniętych, uszkodzonych lub słabych pędów. Powtarzamy je każdej wiosny tuż po ustąpieniu mrozów.
Należy pamiętać również o wykonywaniu cięcia formującego w drugim i trzecim roku uprawy. To, jak ono powinno być wykonane, zależeć będzie od formy prowadzenia winorośli. Ogólnie jednak krzew powinien mieć jeden pień (ewentualnie dwa pnie) o długości około 70 cm. Słabsze pędy należy usunąć.
Podpory – czy są potrzebne w uprawie winorośli?
Uprawa winorośli w ogrodzie wymaga stosowania podpór. Zwłaszcza winorośl prowadzona w wyższych formach potrzebuje solidnego podparcia aby krzaki nie łamały się pod własnym ciężarem. W pierwszym roku uprawy sprawdzą się tyczki bambusowe – każda sadzonka powinna mieć własną. Natomiast w latach kolejnych potrzebne będą trwalsze konstrukcje. Winorośl można oprzeć też na ogrodzeniu, balustradzie tarasu, na pergoli czy altanie ogrodowej.
Uprawa winorośli – ochrona przed chorobami i szkodnikami
Jak wszystkie inne rośliny uprawiane w ogrodzie, także krzewy winorośli wrażliwe są na występowanie pewnych chorób i szkodników. Najczęściej występujące choroby winorośli obejmują:
- szarą pleśń,
- raka bakteryjnego,
- białą zgniliznę,
- czarną zgniliznę winorośli,
- antraknozę.
Kolejnymi dwiema chorobami, które mogą zagrozić przydomowej uprawie winorośli, są mączniak rzekomy i mączniak prawdziwy.
Szkodnikami winorośli bywają natomiast najczęściej mszyca, przędziorek (wiązowiec i chmielowiec), zwójka (krzyżóweczka, kwasigroneczka, gronóweczka) oraz osy.
Do zabiegów ochronnych zaliczamy przede wszystkim opryski oraz cięcia sanitarne. W przypadku pojawienia się symptomów choroby (przebarwienia liści, ich zwijanie się, plamy, zamieranie pędów lub innych części rośliny, nalot, itp.), należy najpierw zidentyfikować problem. Potem dopiero można rozpocząć zwalczanie go poprzez zastosowanie oprysku odpowiednim preparatem.
Przepis na domowe wino
Zwieńczeniem wysiłków ogrodnika będzie oczywiście owocowanie i zbiór owoców. W zależności od odmiany, czas zbiorów przypada na sierpień, wrzesień i październik. Owoce można spożywać na bieżąco, prosto z krzaczków, ale warto zachować ich smak i właściwości zdrowotne na długie, zimowe miesiące. Możemy to zrobić na wiele sposobów, na przykład przygotować pyszne, rozgrzewające wino. Oto lista potrzebnych przyrządów i składników:
- gąsior lub balon o pojemności 25 litrów – koniecznie z pasującym wielkością korkiem,
- rurka fermentacyjna,
- duża miska lub garnek,
- winogrona odmiany deserowo – winnej – 10 kg,
- woda – 4 litry,
- cukier – 2 kg.
Sposób przygotowania wina przedstawia się tak:
- w misce lub garnku rozgnieć starannie winogrona – nie myj ich przedtem!
- tak przygotowaną miazgę umieść w gąsiorze,
- zalej ją wodą z cukrem,
- zamknij gąsior korkiem z rurką fermentacyjną zalaną wodą,
- odstaw na około 1,5 miesiąca i obserwuj,
- jeśli miazga podchodzi pod korek, usuń jej niewielką część lub odlej nieco wody z rurki fermentacyjnej,
- po około 6 – 7 tygodniach możesz odcedzić miazgę, a wino ponownie wlać do gąsiorka,
- kiedy wino przestanie pracować (bulgotać, buzować), oznacza to, że fermentacja dobiegła końca i napój jest gotowy do spożycia.
Uprawa winorośli nie jest zadaniem trudnym. Należy tylko wybrać słoneczne, lekko przewiewne miejsce, odpowiednio przygotować glebę na przyjęcie sadzonek, zapewnić krzewom solidne podpory i pomoc w razie choroby. Zadbana winorośl odwdzięczy się wspaniałymi owocami, które są prawdziwą skarbnicą zdrowia i smaku.
Moje winogrona zjadam na bieżąco ale przepis na wino mi się podoba.
Czy można je zrobić z winogron ze sklepu?