Orzech włoski – uprawa, pielęgnacja i sadzenie orzecha włoskiego

Drzewa orzecha włoskiego to nie tylko obfite źródło smacznych i zdrowych owoców, ale także soczystej zieleni i cienia w ogródku. Orzech włoski (Juglans regia) jest przedstawicielem rodziny orzechowatych, a jego naturalnym siedliskiem są Europa i Azja. Dobrze czuje się więc w naszym klimacie, a jego pielęgnacja nie jest bardzo trudna.

Jakie są wymagania klimatyczno – glebowe i najlepszy termin sadzenia orzecha? Czy należy go nawozić i nawadniać, a jeśli tak – to w jakich przypadkach i terminach? Jak pielęgnować drzewo, aby rosło zdrowe i co rok rodziło smaczne owoce?

Orzech włoski – dlaczego warto mieć go w ogródku?

Choć nie każdy zdaje sobie z tego sprawę, to orzech włoski należy do drzew owocowych. Jego owoce mają kulisty kształt i zieloną, gładką okrywę. W październiku dojrzewa on i pęka, ukazując twardą, brązową skorupkę skrywającą dwa duże, jadalne nasiona. Stanowią one niezwykle cenne źródło składników odżywczych, w szczególności niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych.

Owoce średniej wielkości lub duże – są słodkie, soczyste i tłuste, mają szereg zastosowań. Najlepiej spożywać je na surowo, zerwane prosto z drzewa. Warto suszyć orzechy włoskie i następnie dodawać posiekane do ciast, deserów, lodów, a nawet pieczywa, wzbogacając ich walory smakowe. Nadają się także jako surowiec na domowe nalewki i likiery.

Orzech włoski to drzewo o silnym wzroście, które dorasta do wysokości nawet 20 metrów, choć regularnie cięte może być znacznie mniejsze. Warto wiedzieć, że drewno, podobnie jak w przypadku orzecha czarnego, jest bardzo wartościowe. Ale orzech włoski, jako rozłożyste drzewo o pięknym pokroju, najlepiej prezentuje się w naszym ogrodzie – dając głęboki cień, który jest nieoceniony w czasie letnich upałów.

Liście, kora i łupiny orzecha włoskiego mają właściwości lecznicze. Wykazują działanie przeciwbakteryjne, antyseptyczne, przeciwgrzybicze i przeciwzapalne. Łagodzą zmiany skórne i łupież. Stosowane doustnie wspomagają krążenie i obniżają poziom cukru we krwi.

Sadzenie orzecha włoskiego

Najlepsze terminy na sadzenie to jesień i wczesna wiosna. Wówczas drzewo znajduje się w stanie spoczynku i największe jest prawdopodobieństwo jego przyjęcia. Ale trzeba też zwrócić uwagę na jego wymagania klimatyczno – glebowe – wybór złego miejsca może skutkować obumarciem lub słabym wzrostem i owocowaniem.

W jakim miejscu posadzić orzecha włoskiego?

Do prawidłowego wzrostu drzewo potrzebuje odpowiedniej gleby i sprzyjających warunków klimatycznych. Tylko wtedy możemy liczyć na obfite plony i zdrowe, smaczne owoce.

Wymagania glebowe

Uprawa orzecha włoskiego udaje się na glebach żyznych i zasobnych w próchnicę oraz składniki pokarmowe. Powinny być one lekko wilgotne, o odczynie obojętnym lub zasadowym. Drzewo to nie lubi gleb podmokłych, ciężkich, chłodnych i płytko uprawianych.

Wymagania klimatyczne

Orzech włoski ma dość wysokie wymagania stanowiskowe. Należy wybrać dla niego stanowiska słoneczne i ciepłe, w miarę możliwości osłonięte od silnych wiatrów – ma to znaczenie głównie wczesną wiosną, gdy lodowaty wiatr może spowodować przemarznięcie młodych pędów.

Jak sadzić?

Orzech włoski wytwarza palowy system korzeniowy, a więc stanowisko przeznaczone dla niego należy bardzo głęboko przekopać, a następnie nawieźć obornikiem lub kompostem. Jeśli gleba jest bardzo uboga lub ciężka, możesz wrzucić do dołu kilka wiader dobrej ziemi ogrodowej. Po wyjęciu sadzonki z doniczki, należy delikatnie rozłożyć bryłę korzeniową, umieścić ją w wykopanym dole i zasypać ziemią, którą następnie trzeba lekko ugnieść.

Wybór odmiany orzecha włoskiego

W środowisku naturalnym drzewo osiąga bardzo duże rozmiary i tworzy rozłożystą koronę, co w małych ogrodach zupełnie się nie sprawdza. Warto więc wybrać odmianę o słabym wzroście lub szczepioną na pniu https://drzewkaowocowe24.pl/kategoria-produktu/drzewa-owocowe/orzech-wloski/ – do małych przestrzeni lub uprawy pojemnikowej świetnie nadają się na przykład odmiany Metcalfe, Mars czy Markowski Słodki.

Dojrzewanie i zbiór owoców następują od końca września do końca października – w zależności od odmiany i pogody panującej w danym roku. Owoce są gotowe do zbioru po opadnięciu z drzewa – wówczas otoczka skrywająca orzechy otwiera się i te spadają na ziemię.

Pielęgnacja orzecha włoskiego

Kiedy i czym nawozić orzech włoski? Czy należy go nawadniać, okrywać na zimę i przycinać? Orzech włoski powinien być starannie pielęgnowany – w gruncie rzeczy jest drzewem dość wymagającym. Na pewno jednak odpłaci ogrodnikowi za troskliwą opiekę. Oto jak powinna ona wyglądać.

Nawadnianie

Głęboki system korzeniowy orzecha włoskiego świetnie radzi sobie z pobieraniem wody z głębokich warstw gleby. Ale u młodego drzewka jest on jeszcze zbyt płytki, dlatego wiosną należy je podlewać. Kilkuletnie drzewo poradzi już sobie samo.

Nawożenie

Bardzo podobnie jest z nawożeniem orzecha, które potrzebne jest właściwie tylko w momencie sadzenia. Ale można pokusić się oczywiście o coroczne wiosenne podsypanie drzewa wieloskładnikowym, długo działającym nawozem mineralnym.

Przycinanie i ochrona przed przemarzaniem

Cięcie orzecha włoskiego jest bardzo ważnym zabiegiem, szczególnie w przypadku młodych drzew i egzemplarzy szczepionych. Jego celem jest odpowiednie uformowanie korony. Duże drzewa też warto jednak przycinać, aby prześwietlić koronę lub nadać jej nieco mniejsze rozmiary.

Należy pamiętać jednak, że cięcie najlepiej znoszą te pędy, których średnica nie przekracza pięciu centymetrów – przycinanie grubszych pędów powoduje trudno gojące się rany i osłabia drzewo.

Termin wykonania zabiegu trudno jest jednoznacznie ustalić a temat ten budzi szereg burzliwych dyskusji wśród ogrodników. Jedni polecają ciąć w drugiej połowie maja, inni na przedwiośniu. Warto wybrać słoneczny, suchy dzień i najpierw sprawdzić, czy z przyciętego pędu wypływają soki – jeśli nie, można przycinać, jeśli wypływają – zabieg należy przełożyć. Ranę zawsze trzeba zabezpieczyć maścią ogrodniczą

Przed pierwszą zimą należy usypać wokół pnia drzewka kopczyk z ziemi, który zapobiegnie jego przemarznięciu. Dobrze sprawdzą się też maty słomiane, trzcina lub agrowłóknina. Ich zadaniem jest zapewnienie ochrony przed lodowatym wiatrem i zimowym słońcem, które mogą powodować pękanie kory. Nowo posadzone rośliny są także bardzo wrażliwe na wiosenne przymrozki, dlatego osłony zdejmujemy dopiero na przełomie marca i kwietnia.

Choroby i szkodniki

Orzechy włoskie nie są niestety całkowicie wolne od chorób i szkodników. Do problemów, które trapią je najczęściej, zaliczamy:

• antraknoza – bardzo groźna choroba grzybowa atakująca orzechy włoskie. Porażone liście i pędy obumierają. Aby jej uniknąć, przed kwitnieniem należy stosować prewencyjnie miedzian. Zarodniki mogą przetrwać w opadłych liściach, ich grabienie jest więc bardzo ważne;
• bakteryjna zgorzel orzecha włoskiego – powoduje brunatne lub czarne plamy na liściach i pędach. Od antraknozy różnią się mniejszym rozmiarem plam chorobowych i brakiem zarodników. Zapobieganie – jak w przypadku antraknozy;
• mszyce zdobniczki orzechowe – najczęściej atakują drzewa osłabione. Bytują na blaszkach i ogonkach liści, powodując ich żółknięcie, skręcanie i obumieranie. Można zwalczać je skutecznie preparatami na mszyce;
• szpeciel pilśniowiec orzechowy – należy do roztoczy. Atakuje liście, z których wysysa sok. Objawy są takie same jak w przypadku mszyc. Zwalcza się go preparatami na roztocza.

Choć nie istnieje odmiana odporna na wszystkie te choroby i szkodniki, to warto szukać sprawdzonych, zdrowych sadzonek od zaufanych producentów. Zdecydowanie należy unikać kupowania drzewek w przypadkowych miejscach i “promocji” na rachityczne, porażone już egzemplarze.

Podsumowanie

Orzech włoski to drzewo odporne na nasze warunki klimatyczne, choć należy pamiętać, aby sadzić go na stanowiskach słonecznych i w żyznych, niezbyt wilgotnych glebach. Uprawa orzecha włoskiego nie jest szczególnie trudna, choć w pierwszych latach należy dbać o niego bardzo starannie. Tylko wtedy wyda wysokie plony zdrowych owoców.