Stworzenie pięknego ogrodu to z pewnością nie lada wyzwanie. W osiągnięciu spektakularnego efektu pomogą nam drzewa i krzewy owocowe. Dereń jadalny to roślina znana od stuleci. Nie tylko pięknie ozdabia ogród, ale również słynie z wielu wartości prozdrowotnych. Owoce derenia jadalnego mają dobroczynny wpływ na nasze zdrowie oraz wspomagają codzienne funkcjonowanie organizmu. Ponadto można z nich przyrządzać pyszne nalewki czy przetwory. Dlaczego warto posadzić derenia jadalnego w ogrodzie? Jakie są jego właściwości? Przeczytaj poradnik i dowiedz się więcej!
Czym jest dereń jadalny?
Dereń jadalny (Cornus mas L) to roślina z gatunku dereniowatych. Pochodzi z terenów środkowo i południowo-wschodniej Europy oraz Azji. Obecnie roślina ta uprawiana jest w wielu krajach – w tym również w Polsce. Dereń jest krzewem ozdobnym, który dorasta nawet do 7 m wysokości. Kwitnie na wiosnę – w marcu i kwietniu. Znakiem tego są drobne kwiaty o żółtej barwie. Natomiast wczesną jesienią możemy zauważyć jego pierwsze owoce.
Owoce derenia jadalnego są niewielkie, mają podłużny kształt i najczęściej przybierają czerwoną barwę. Swoim wyglądem mogą łudząco przypominać żurawinę. Jagody derenia mają słodko-kwaśny, cierpki smak. Dojrzewają na przełomie sierpnia i września. Nie da się ukryć, że dereń to roślina, która bardzo obficie owocuje. Szacuje się, że z jednej sadzonki możemy otrzymać około 30-80 kg owoców. Niewątpliwie jest to bardzo zadowalający wynik. Ponadto, owoce mogą być wykorzystywane w poszczególnych etapach dojrzałości.
Krzew ten nie jest wymagający. Z powodzeniem może być sadzony w miejscach nasłonecznionych, jak i w częściowo zacienionych. To sprawia, że roślina jest doskonałym wyborem w przypadku, gdy nie mamy zbyt wiele czasu na pielęgnację ogrodu lub jesteśmy początkującymi w tej dziedzinie. Dodatkowo należy zaznaczyć, że niektóre odmiany derenia występują naturalnie w lasach – głównie w zaroślach. Natomiast inne są przystosowane do kwitnienia w ogrodzie. Tak, jak zostało wspomniane, dereń jadalny uważany jest jako drzewo/krzew ozdobny. Należy wiedzieć, że właściwości owoców derenia posiadają szereg korzystnych właściwości, niezbędnych do zachowania zdrowia.
Najpopularniejsze odmiany derenia jadalnego do ogrodu
- Dereń jadalny Jolico (Cornus mas Jolico) – odmiana ta pochodzi z Austrii. Rośnie stosunkowo powoli. Dorasta do około 3-5 metrów. Jej cechą charakterystyczną są duże, mięsiste owoce, o słodko-kwaśnym smaku.
- Florianka – to odmiana derenia jadalnego wyhodowana w Polsce. Owoce dojrzewają dość późno, przez co okres zbioru jest stosunkowo krótki. Drzewko jest obcopylne, dlatego też najlepiej jest posadzić je obok innej odmiany derenia. Dereń Florianka jest świetną odmianą dla początkujących w ogrodnictwie.
- Kostia – to dość późna, aczkolwiek bardzo plenna odmiana derenia jadalnego. Drzewko bardzo obficie owocuje. Owoce są duże, soczyste i słodkie. Odmiana ta również jest obcopylna, dlatego obok najlepiej posadzić inną odmianę derenia.
- Szafer – to także Polska odmiana derenia. Wyróżnia się dużymi, bordowymi owocami o przepysznym smaku. Warto podkreślić, iż drzewko to ma najdłuższy okres zbioru – zwykle trwa on aż 1,5 miesiąca.
- Paczoski – to odmiana o średnim okresie zbioru, o średniej sile wzrostu. Drzewko jest obcopylne, dlatego najlepiej posadzić je w towarzystwie innej odmiany, jak np. Jolico. Co więcej, jest odporna na przycinanie, dzięki czemu możemy dowolnie formować kształt krzewu.
- Juliusz – jest to odmiana wieloletnia. Krzew ten jest bardzo wytrzymały – odporny na brak wody oraz nawożenia. Należy unikać sadzenia rośliny na terenie podmokłym. Drzewka posadzone obok siebie z powodzeniem mogą zastąpić żywopłot. Owoce derenia Juliusz są kuliste i małe. Mają słodko-kwaśny smak. Idealne na przetwory, jak i nalewki.
- Podolski – krzew ten jest miododajny, odporny na suszę i niskie temperatury. Owoce nadają się do zbioru w połowie września. Okres zbioru plonów jest bardzo krótki. Roślinę możemy dowolnie przycinać.
Jak rozmnaża się dereń jadalny?
Warto zwrócić uwagę na to, że dereń to roślina, która rozmnaża się na różne sposoby. Jednym z nich jest wysiew nasion derenia jadalnego. Może nastąpić to zarówno wiosną, jak i jesienią. Aby nasiona mogły zacząć prawidłowo kiełkować, należy je umieścić w wilgotnej glebie, o niskiej temperaturze. Wysiew derenia to z pewnością niełatwe zadanie. Nawet najdrobniejszy błąd popełniony w tym procesie może skutkować zniszczeniem nasion. Na wzrost roślin niekiedy trzeba poczekać nawet kilka lat, a na owoce nawet do 8 lat. Dereń jadalny może rozmnażać się także poprzez szczepienie. Wprawdzie szczepione sadzonki są najdroższe, ale owocują już w pierwszym roku po posadzeniu. Ponadto wykazują stuprocentową zgodność cech rośliny matecznej. Przekłada się to na duże, soczyste owoce.
Jak sadzić derenia jadalnego?
Sadzonki derenia jadalnego znajdziemy w niemal każdym sklepie ogrodniczym. Krzewy owocowe sprzedawane w doniczkach możemy sadzić w dowolnym terminie. Te sprzedawane z gołym korzeniem – wyłącznie jesienią lub wiosną. Po umieszczeniu sadzonki w glebie możemy nieco skrócić nadziemne pędy (do 15 cm) – jeśli chcemy uzyskać więcej pędów, czyli pokrój mocniej krzewiasty. Drugim sposobem jest prowadzenie derenia w formie drzewka – w takim wypadku zostawiamy jeden pęd główny, a odchodzące od niego pędy boczne skracamy. Z uwagi na to, że dereń jest bardzo rozłożystym drzewem/krzewem, należy zapewnić mu odpowiednią ilość miejsca na wzrost. Najlepiej, gdy odmiany derenia jadalnego będą posadzone w grupie, spowoduje to możliwość krzyżowego zapylenia i bardziej obfite plony. Niektóre z nich (zwłaszcza te wysokie) doskonale nadają się do tworzenia efektownych żywopłotów. Choć dereń jadalny nie jest wymagającą rośliną, najlepiej sadzić go w miejscach zacisznych, dobrze nasłonecznionych lub wpół zacienionych. Krzew ten lubi glebę żyzną, piaszczysto-gliniastą, obfitującą w wapń. Dobrze, jeśli podłoże będzie miało odczyn zasadowy bądź obojętny.
Uprawa i pielęgnacja krzewu
Aby dereń mógł prawidłowo wzrastać dobrze zachować kilka podstawowych zasad. Przede wszystkim należy co jakiś czas podcinać krzew. Ma to szczególne znaczenie w przypadku odmian ozdobnych. Dzięki regularnemu przycinaniu baldachy kwiatowe będą prezentować się niezwykle zachwycająco. Ponadto sprzyja to tworzeniu nowych przyrostów. Szczególne znaczenie ma pielęgnacja derenia jadalnego. Wprawdzie krzew ten dobrze znosi susze, jednak brak dostępu do wody przekłada się na słabe owocowanie. Zwłaszcza latem należy zadbać o regularne nawadnianie rośliny. Dobrze jest dostarczyć mu niezbędnych składników odżywczych w postaci nawozu. Mając na uwadze fakt, iż dereń to mało wymagająca roślina wystarczy rozprowadzić nawóz raz do roku – wiosną. Najlepiej, jeśli wybierzemy nawóz długo rozkładający się w otoczce. Niewątpliwie zapewni to równomierne odżywianie rośliny przez kilka miesięcy. Dobrze od czasu do czasu przyciąć nasz krzew. Stosując się do powyższych wskazówek, możemy być pewni, że roślina będzie doskonale wzrastać.
Właściwości derenia jadalnego
Owoce derenia jadalnego posiadają mnóstwo witamin i minerałów, które mają korzystny wpływ na nasze zdrowie. Przede wszystkim są bogate w żelazo, wapń, potas, magnez, cynk, fosfor i mangan. W ich składzie znajdziemy również związki takie jak beta-karoten, liczne kwasy organiczne, flawonoidy, garbniki oraz pektyny. Co więcej, owoc ten wykazuje działanie przeciwzapalne, antyseptyczne i antynowotworowe. Wszystko to sprawia, że ma on silne właściwości prozdrowotne, a w niektórych przypadkach nawet lecznicze.
Dereń jadalny charakteryzuje się dużą zawartością witaminy C, dzięki czemu wspomaga układ immunologiczny organizmu. Owoce derenia są zalecane podczas przeziębienia, w przypadku chorób żołądka oraz schorzeń układu moczowego. Ze względu na wysoką zawartość żelaza dereń jadalny bardzo często stosowany jest w profilaktyce przed anemią. Dobrze wiedzieć, że okład na czoło z derenia jadalnego zapobiega migrenie. Można więc śmiało stwierdzić, że spożywanie owoców derenia jadalnego ma zbawienny wpływ na nasze zdrowie.
Dereń jadalny w kuchni
Dereń jadalny swoje zastosowanie znajdzie również w kuchni. To właśnie z tych owoców wykonuje się smakowite przetwory i nalewki, które wyśmienicie smakują. Można je również suszyć, przygotowywać wywary i różnego rodzaju soki. Najpopularniejszym sposobem na przetworzenie owoców derenia jadalnego są oczywiście dżemy i konfitury. Przyjmowane w każdej formie dostarczają naszemu organizmowi moc cennych właściwości odżywczych. Warto wiedzieć, że nalewka z owoców derenia, czyli tzw. “dereniówka” jest złotym środkiem w walce z przeziębieniem. Szybko i skutecznie zwalcza wszelkie infekcje w naszym organizmie, w tym również gorączkę.
Podsumowanie
Dereń jadalny to krzew znany od pokoleń. Swoją popularność zawdzięcza przede wszystkim niebywałym właściwościom prozdrowotnym. Niewątpliwie jest skutecznym środkiem w profilaktyce i leczeniu rozmaitych chorób, które bardzo często nas dotykają. Nie bez znaczenia jest również wygląd rośliny. Rozłożysty, wysoki krzew w rewelacyjny sposób ozdobi każdy ogród. Na rynku dostępnych jest wiele odmian derenia, a każdy z nich zachwyca swoim wyglądem.
